Maatschap en andere rechtsvormen
De maatschap en de vennootschap onder firma zijn goede samenwerkingsvormen om het ouderlijk bedrijf geleidelijk over te nemen. De periode van samenwerken in maatschap/firma ligt tussen de uitoefening van het bedrijf door de ouders en de zelfstandige bedrijfsuitoefening door de opvolger. Voor de ouders is de maatschap of firma een manier om geleidelijk afstand te nemen van het bedrijf en hun bedrijf geleidelijk over te dragen aan de opvolger. Voor de opvolger is de maatschap of firma bovendien een manier om vermogen te vormen en geleidelijk in het bedrijf te groeien.
Afwegingen bij het kiezen van een rechtsvorm
Bij de keuze van een rechtsvorm spelen kosten, sociale, fiscale en juridische gevolgen een rol. Wanneer je kiest voor een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid wordt er geen onderscheid gemaakt tussen je privésituatie en je onderneming, waardoor je (privé) aansprakelijk bent voor de mogelijke schulden van het bedrijf.
Wanneer je kiest voor een rechtspersoon, dan ben je in principe (met je privévermogen) niet aansprakelijk te stellen. Deze laatste rechtsvorm kost wel meer geld: je bent verplicht om een minimumkapitaal te storten bij de oprichting. Een accountant of de bedrijfsadviseur van MKB Adviseurs Food & Agri kan je helpen bij het opstellen van een samenwerkingsakte.
Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid
Maatschap
De maatschap is een vorm van samenwerken die als doel heeft het agrarische bedrijf over te dragen aan de opvolger. De afspraken die gemaakt zijn over de manier van samenwerken zijn vastgelegd in een overeenkomst, genaamd de maatschapsakte. Persoonlijke wensen en de bedrijfssituatie maken deel uit van de maatschapsakte. Ook onvoorziene situaties zoals arbeidsongeschiktheid kunnen in een maatschapsakte worden opgenomen.
Vennootschap onder firma
De vennootschap onder firma is een samenwerkingsvorm waarin twee of meer vennoten onder een gemeenschappelijke naam een bedrijf voeren. Dit zijn de ‘vennoten’ of ‘firmanten’. Iedere vennoot brengt iets in het bedrijf, bijvoorbeeld geld, goederen of arbeid. Als je met iemand gaat samenwerken dan wordt vaak een vennootschap onder firma opgericht. Hiermee geniet je dezelfde voordelen als een eenmanszaak, maar ook dezelfde aansprakelijkheid is van toepassing. Je bent ook verantwoordelijk voor de schulden van de medevennoot. Indien de medevennoot ernstige privéschulden maakt, kan ook beslag gelegd worden op jouw aandeel in de vennootschap onder firma en uiteindelijk dus ook op je privébezittingen.
Commanditaire vennootschap
De commanditaire vennootschap lijkt erg veel op de vennootschap onder firma, maar kent naast de ‘beherende vennoten’ van de vennootschap onder firma ook ‘commanditaire’ of ‘stille vennoten’. Dat zijn geldschieters die op de achtergrond blijven. Waar de beherende vennoot persoonlijk aansprakelijk is voor de schulden van het bedrijf, zijn de commanditaire vennoten alleen aansprakelijk voor het geld dat zij in de onderneming hebben gestopt. Ook hier geldt dat de beherende vennoten hoofdelijk aansprakelijk zijn.
Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid
Besloten vennootschap
Een besloten vennootschap kun je alleen en samen met anderen oprichten. In ieder geval moet er een minimumkapitaal worden ingelegd om een besloten vennootschap te kunnen oprichten. De verdeling van de aandelen over de oprichters moet je vast laten leggen. Om deze reden kost de oprichting en instandhouding van een besloten vennootschap ook veel meer tijd, geld en moeite. De besloten vennootschap is een rechtspersoon met een kapitaal dat in aandelen is verdeeld. Die aandelen geven recht op zeggenschap over de onderneming. De aandeelhouders zijn alleen aansprakelijk voor het bedrag waarmee zij in de besloten vennootschap deelnemen. De besloten vennootschap moet een jaarrekening opstellen, bestaande uit een balans, een winst- en verliesrekening en een toelichting daarop.
Naamloze vennootschap
De naamloze vennootschap lijkt erg op de besloten vennootschap. Daarnaast mag de naamloze vennootschap overdraagbare aandelen uitgeven die op de beurs worden verhandeld. Door deze mogelijkheden is er wel sprake van een ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen. Bij bedrijfsopvolging in de landbouw komt deze rechtsvorm weinig voor.
Stichting of een vereniging
Als de doelstelling van je onderneming niet het maken van winst is, dan kun je een stichting of vereniging als rechtsvorm overwegen. Een stichting mag namelijk geen uitkeringen doen aan oprichters, directeuren of andere personen, tenzij deze een ideëel of sociaal karakter hebben. Een vereniging mag in principe ook geen winstdoelstelling hebben. Daarom zullen opvolgers hier niet vaak voor kiezen.
Advies
De keuze van samenwerkingsvorm hangt af van het bedrijf en de specifieke wensen. Een bedrijfsadviseur kan je hierin adviseren en ondersteunen. Op de site van MKB Adviseurs Food & Agri vind je meer informatie. Als je behoefte hebt aan een gesprek met een van de MKB Adviseurs Food & Agri adviseurs kun je contact opnemen met de deskundige in jouw regio. Ook dit overzicht vind je op de site van MKB Adviseurs Food & Agri.
