Reactie NAJK op internetconsultatie Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering

Hieronder is de reactie te lezen van NAJK op de internetconsultatie van de Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering.

Internetconsultatie Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering

In dit document geeft het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) reactie op de internetconsultatie van de Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering. NAJK is de belangenvereniging voor jonge boeren en tuinders. De vereniging heeft zo’n 8000 leden; de ondernemers van de toekomst.

Onze vereniging is een vereniging voor, door en met jonge boeren en tuinders. Aan de ene kant staan we midden in de praktijk en aan de andere kant strijden wij voor de belangen van jonge boeren en tuinders. Wij zijn voorstander van voortvarend handelen, echter is de reactietermijn van vier werkdagen wel erg kort om een goede en complete inhoudelijke reactie te verwachten. Zeker gezien wij ons bestuurswerk vrijwillig doen.

Meten is weten
Het streefdoel van 50% reductie van depositie op stikstofgevoelige natuur in 2030 is erg ambitieus. Deposities worden namelijk berekend uit stikstofemissies en niet als zodanig gemeten. NAJK pleit er dan ook voor om de komende jaren uitgebreid onafhankelijk onderzoek te doen naar depositie in relatie tot emitters in de omgeving. Op basis van dit onderzoek kunnen (wellicht) betere keuzes worden gemaakt in maatregelen om het streefdoel te bereiken. Dit onderzoekstraject moet gekoppeld worden aan de jaarlijkse monitoringscyclus en deze vormt tevens de basis voor nieuwe onderzoeksvragen en -inzichten.

Streefwaarde onwenselijk en onhaalbaar
Het is volgens NAJK maar zeer de vraag of uit de Vogel- en Habitatrichtlijn volgt dat er een harde streefwaarde opgenomen moet worden in de wetgeving om een gunstige instandhouding te bereiken in natuurgebieden. Dit laatste zou juist het doel moeten zijn en niet een hard ‘cijfer’ waar mogelijk later door bijvoorbeeld onvoorziene omstandigheden niet meer van afgeweken kan worden. Ook kunnen mogelijk nieuwe inzichten in de veroorzakers van depositie een ander licht werpen op de te realiseren doelstelling. Door deze streefwaarde vast te leggen kan deze mogelijke ongewenste belemmeringen oproepen. Het is volgens ons maar zeer de vraag of het op een later moment, met nieuwe inzichten, nog mogelijk is om de streefwaarde aan te passen.
Ook valt of staat beleid met draagvlak. Een strenge norm die van bovenaf wordt opgelegd, legt een extra bom onder eventueel draagvlak in de provinciale gebiedsgerichte aanpakken bij de landbouw. Immers, de landbouw kreeg al de zwartepiet toegespeeld door het kabinet in de Kamerbrief van 24 april 2020. Deze brief stelde dat de landbouw de komende jaren voor 90% aan stikstofdepositie moet gaan reduceren. Hier komt nu een streefwaarde van 50% overheen en dat geeft een extra knauw aan de bereidheid van de landbouw om vol energie en passie te participeren aan de gebiedsgerichte aanpak.

Onmogelijke KDW’s
Onderzoeken hebben aangeven dat de kritische depositiewaarden (KDW) van Natura 2000 (N2000)-gebieden dusdanig streng zijn vastgesteld dat het vrijwel onmogelijk is deze te behalen. NAJK pleit dan ook voor een grondige herijking van soorten en bijbehorende KDW’s in de N2000-gebieden.

Geen uitbreiding N2000-gebieden
NAJK vindt dat eerst alle KDW’s (bij voorkeur aangepast) moeten worden behaald alvorens gekeken wordt naar uitbreiding van N2000-gebieden, zowel in aantal als in omvang. Deze kanttekening dient opgenomen te worden in de wettekst.

Geen uitwisseling NH3 en NOx
NAJK pleit ervoor dat erop toegezien wordt dat de depositie van zowel NH3 als NOx daalt. Een daling van depositie door NH3 mag niet leiden tot een toename van depositie van NOx, doordat NH3 stikstof vervangen wordt door NOx stikstof. Een gedegen registratiesysteem van zowel NH3 als van NOx is hierbij van belang.

Registratiesysteem
Dit gedegen registratiesysteem levert bovendien een bijdrage aan de monitoring van verplaatsing van stikstofemissies tussen verschillende bedrijven. NAJK beveelt hierbij het systeem aan dat is aangedragen door de werkgroep stikstofregistratiesysteem van het LandbouwCollectief.

Voorkom ongelijk speelveld
De Wet Stikstofreductie en Natuurbehoud is erop gericht dat in 2030 op 50% van de hectares in N2000-gebieden de KDW wordt gehaald. Anderzijds betekent dit dat het kabinet het acceptabel vindt dat op de overige hectares de normen worden overschreden. Dit zou er niet toe mogen leiden dat lokale en regionale overheden aanvullende maatregelen (kunnen) opleggen om ook voor deze overige hectares de normen te behalen. Dit zou tot een ongelijk speelveld leiden tussen (agrarische) ondernemers in verschillende delen van Nederland.

Houd platteland leefbaar
Maatregelen die genomen worden ter bescherming van N2000-gebieden, mogen er niet toe leiden dat leefbaarheid op het platteland in de buurt van deze gebieden te veel schade ondervindt, door bijvoorbeeld wegtrekkende bedrijvigheid en (sociale) voorzieningen.

Behoud ontwikkelingsruimte
Individuele (agrarische) ondernemers in de buurt van N2000-gebieden moeten ontwikkelingsperspectief behouden om investeringsruimte te behouden om ook mogelijkheden te houden om bijvoorbeeld te voldoen aan de klimaat- en/of kringloopdoelstellingen.

Bedrijfsovernames niet de dupe laten worden
Bedrijfsoverdrachten van (agrarische) bedrijven mogen niet worden bemoeilijkt door regelgeving rondom stikstofreductie en/of natuurverbetering.

Naar rato bijdragen
In de Kamerbrief van 24 april 2020 heeft het kabinet het maatregelenpakket gepresenteerd om de beoogde streefwaarde te halen. NAJK benadrukt dat hoewel de landbouw voor ruim 40% verantwoordelijk wordt geacht voor de stikstofdeposities op N2000-gebieden, het programma erop neer komt dat reductiemaatregelen in de komende jaren voor 90% door de landbouw geleverd moeten worden. Dit is onevenwichtig. Iedere sector moet naar rato bijdragen aan reductie. Hoewel de consultatie niet de inhoud van de maatregelen betreft, ziet NAJK evenwel reden enkele algemene opmerkingen bij de maatregelen in de Kamerbrief te maken.

Investeer in innovatie en bronaanpak
NAJK pleit ervoor om een gro(o)t(er) deel van de beschikbare middelen in te zetten voor innovatie en bronaanpak (geen opkoop). Door hierop meer de nadruk te leggen investeert men meer in de toekomst van bedrijven en daarmee heeft de investering vanuit de overheid ook een langer effect. Bijkomend nevenvoordeel is dat dit de leefbaarheid in plattelandsgebieden ten goede komt.

Vergund is vergund
NAJK is van mening dat vergund ook echt vergund moet blijven. Deze stikstofregeling biedt hiervoor totaal geen ruimte. De bedrijven die wel hun NB-vergunningen op orde hebben, maar nog geen uitvoering aan het plan hebben gegeven, kunnen nu geen kant op. In de afgelopen vier jaar van de PAS zijn er velerlei regels veranderd die voor veel ondernemers hebben geleid tot uitstel van investeringen. Doordat deze investeringen niet zijn voltooid, zijn deze ondernemers hun niet voltooide vergunningsruimte kwijtgeraakt. Dit vindt NAJK een kwalijke zaak. NAJK had het dan ook niet meer dan billijk en redelijk gevonden dat het kabinet hiervoor een oplossing zou bieden in hun stikstofaanpak. Dat is niet het geval en dat vindt NAJK een gemiste kans.

Legale activiteiten, legaal houden
NAJK vindt dat de inwerkingtreding van nieuwe wetgeving er niet toe mag leiden dat reeds toegestane activiteiten of activiteiten die reeds plaatsvinden en voorheen niet vergunningplichtig waren, geen doorgang meer kunnen vinden, zoals:
– beweiden
– bemesten
– diegene die onder PAS waren gelegaliseerd
Een nieuw programma moet dusdanig worden ontworpen dat de bovenstaande activiteiten op geen enkele wijze illegaal kunnen worden verklaard.

Knelgevallen
Nederland kent een grote groep knelgevallen die te goeder trouw de volgende zaken hebben geregeld:
– een bouwvergunning
– een milieuvergunning
– een realisatie van de vergunde activiteit.
Echter is er nooit door de ondernemer een NB-vergunning aangevraagd, omdat in de tijd van realisatie dit niet nodig werd geacht door gemeentelijke overheden ofwel provinciale overheden. De depositie van deze gerealiseerde bedrijven en/of projecten is tot op de dag van vandaag meegeteld in de berekening van de belasting van habitattypes in Natura2000-gebieden, maar zijn in het licht van de huidige Wet Natuurbescherming in een illegale activiteit veranderd. Dit is een doorn in het oog van NAJK. Daarbij zijn deze knelgevallen niet alleen aanwezig in de landbouw, maar ook veelvuldig in het midden- en kleinbedrijf (mkb) en de industrie. Ook voor deze groep bedrijven biedt deze programmatische stikstofaanpak ook geen soelaas. NAJK vindt dit een gemiste kans. Juist de invoer van een nieuw programma maakt dat er nieuwe referentiemomenten worden ingesteld. Wanneer we kijken naar de bronmaatregelen, dan gebeurt dit ook. Waarom wordt er niet gekozen voor een nieuw referentiemoment voor bedrijven die zowel beschikten over een bouw- als milieuvergunning en de vergunde activiteit hebben gerealiseerd? Het ontwerpen van een nieuw stikstofprogramma biedt hier volop ruimte voor.

Melden voorgenomen aankoop
Bij extern salderen moet de initiatiefnemer zich vooraf melden bij de provincie over de voorgenomen aankoop. De provincie zelf kan ook de initiatiefnemer zijn. De provincie moet in dat geval over haar eigen voornemen besluiten. Dit is niet wenselijk.

Geef ruimte voor diversiteit bedrijven
Nederland kent vele verschillende soorten en maten agrarische bedrijven. Gangbaar, biologisch, klein, groot, met neventak en zonder neventak. Iedere locatie, ondernemer en markt is weer anders. Deze diversiteit moeten we koesteren. De maatregelen moeten recht doen aan deze diversiteit.

Met vriendelijke groet,
namens het dagelijks bestuur van NAJK,

Andre Arfman
voorzitter

JOLA-openstelling 2019 geëvalueerd door NAJK-leden

Na de openstelling van de Jonge Landbouwersregeling (JOLA) in 2019 heeft het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) haar leden opnieuw om een beoordeling gevraagd. Afgelopen drie jaar heeft NAJK dezelfde evaluatie gehouden. Opvallend is dat de onvrede over de investeringslijst alle jaren is gebleven. Uit de evaluatie blijkt dat jonge landbouwers vooral behoefte hebben aan financiële steun voor de kleinere investeringen.

Grote bekendheid JOLA

Opvallend is de grote bekendheid die de JOLA heeft onder jonge boeren. Voor het vierde  jaar op rij gaven bijna alle respondenten aan op de hoogte te zijn geweest van de openstelling. Iets minder bekend zijn de investeringen waarvoor de JOLA-regeling kan worden aangevraagd, maar ook met 89% is deze bekendheid behoorlijk hoog.

Van de respondenten was 52% op de hoogte van de openstelling, maar vond geen passende investering die op het bedrijf toepasbaar zou zijn. “De JOLA kent een grote bekendheid onder jonge boeren. Helaas sluiten de investeringen nog niet aan bij de jonge boeren. Investeringen op de investeringslijst zijn vaak te groot voor jonge boeren en tuinders. Het geeft meer ruimte als jonge boeren meerdere kleine investeringen kunnen doen.”, aldus Sietse Draaijer, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername.

Behoefte jonge landbouwers

Veel jonge landbouwers geven aan dat ze geen passende investering kunnen vinden voor hun bedrijf. Er staan volgens de respondenten te weinig kleine investeringen op de lijst. De respondenten gaven aan behoefte te hebben aan investeringen in kennis, voorzieningen voor korte ketens, (her)isoleren en bodemgerelateerde investeringen.

Ondersteuning na bedrijfsovername

Vanaf maandag 2 december 2019 tot en met vrijdag 7 februari 2020 konden boeren en tuinders onder de 41 jaar zich aanmelden om in aanmerking te komen voor de JOLA. De regeling is bedoeld als steun in de rug om investeringen te doen in de financieel zware periode na bedrijfsoverdracht. Toch zorgt de JOLA er bij 96% van de jonge landbouwers nog niet voor dat het bedrijf sneller wordt overgenomen.

Kleinere investeringen nodig

Ruimte voor kleinere investeringen op het gebied van korte ketens, kennis, (her)isoleren en bodem is nodig. De praktische investeringen hebben jonge agrarisch ondernemers graag binnen een jaar op het erf. Jonge landbouwers zouden de beslistermijn van de JOLA graag korter zien en daarnaast zou het goed zijn om de JOLA het gehele jaar geopend te houden.

De evaluaties van 2016 tot 2019

 

 

 

Wat deed NAJK voor jou in april?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, de achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden. Daarnaast ontwikkelen we trainingen en cursussen, regelen we winacties en behartigen we jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in april? Hier een kleine greep uit alle activiteiten:

  • Het Landbouw Collectief, waarvan NAJK één van de dertien partijen is, heeft de overleggen met minister Schouten en het ministerie van LNV stopgezet. Verder overleggen had geen zin, omdat de kaarten eerder al geschud leken.
  • Naar aanleiding van de ontwikkelingen in het stikstofdossier en het stopzetten van de overleggen tussen het Landbouw Collectief en het ministerie van LNV heeft NAJK de afvaardiging van de provincies en de provinciale stikstoflobbyisten van NAJK bijgepraat.
  • NAJK-voorzitter, Andre Arfman, heeft een interview gegeven aan een student over de belangenbehartiging en standpuntvorming binnen NAJK.
  • De sollicitatiegesprekken voor twee nieuwe dagelijks bestuurders voor NAJK hebben plaatsgevonden. We hopen jullie hier snel een update over te kunnen geven.
  • De vijfde editie van de MaïsChallenge is van start gegaan. 46 jonge boeren gaan met elkaar de strijd aan wie het beste maïs kan telen.
  • Alle overleggen vinden op dit moment digitaal plaats. Zo ook het overleg binnen het Europees overkoepelend orgaan CEJA. Er is gesproken over de impact van corona en de maatregelen in de verschillende landen. Ook is gesproken over de problemen die hierdoor ontstaan voor jonge boeren.
  • Dagelijks bestuurders Andre Arfman en Marije Klever hebben kennisgemaakt met Hester Maij, als corporate director public & quality affairs bij FrieslandCampina.
  • Leendert Jan Onnes, dagelijks bestuurder met de portefeuille akkerbouw, was aanwezig bij een werksessie over Groen Kennisnet 3.0. Daar heeft hij gepleit om de content op het kennisnet breder te maken.
  • Andre Arfman, voorzitter NAJK, is bij een online bijeenkomst geweest over social all inclusive farm. Dit is een project met HAS Den Bosch over de verschillende toekomstbeelden van de land- en tuinbouw in 2050.
  • NAJK deelde een aantal tips van Interpolis om diefstal op de boerderij te voorkomen.
  • Het dagelijks bestuur van NAJK vergadert nog gewoon door in deze tijd, alhoewel op aangepaste wijze. Hoewel verschillende dossiers en activiteiten door het coronavirus on hold zijn gezet, spelen er nog voldoende zaken om de vergadering goed mee te vullen.
  • Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, Marije Klever, heeft met LTO, NMV en NZO gedachtes uitgewisseld over grondgebondenheid.
  • NAJK heeft positief gereageerd op de aanvullende maatregelen voor de sierteelt, voedingstuinbouw en fritesaardappelen in verband met de coronacrisis. NAJK heeft de overheid opgeroepen ook oog te houden voor de andere sectoren, om daar de klappen door de coronacrisis op te vangen.
  • Provincie Drenthe meldde namens alle provincies dat koeien beweiden vergunningsvrij blijft. Marije Klever, dagelijks bestuurder met de portefeuille melkveehouderij, heeft hierop gereageerd dat dit volgens NAJK niet meer dan logisch is.
  • Het EU-project Greener Future for Young Farmers organiseert drie prijsvragen voor jonge boeren, studenten en docenten in groen onderwijs over natuurinclusieve landbouw. NAJK heeft haar leden opgeroepen om een foto of video over natuurinclusieve landbouw in te sturen en daarmee een mooie prijs te winnen.
  • Er is gesproken over de invloed van het coronavirus op de zuivelmarkt. Dagelijks bestuurder Marije Klever was hierbij aanwezig.
  • NAJK heeft een enquête onder de provinciaal en lokale bestuurders uitgezet om in beeld te krijgen wat zij vinden en verwachten. We willen iedereen dit heeft ingevuld hartelijk bedanken voor de reacties. Een eerste analyse geeft al nuttige informatie. Aankomende maand gaan we de reacties verder analyseren.
  • Op 22 april vond de eerst NAJK-ledenbijeenkomst over stikstof plaats. De bijeenkomst werd zeer positief ontvangen en er werden veel vragen gesteld. Het is voor herhaling vatbaar.
  • Minister Schouten van het ministerie van LNV stuurde een brief naar de Tweede Kamer over de structurele aanpak stikstof. Vanuit het Landbouw Collectief en vanuit NAJK is een reactie gegeven op de Kamerbrief. De zorgen blijven groot.
  • Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille internationaal, Willem Voncken en NAJK-voorzitter Andre Arfman, waren bij de vergadering van CEJA. Hierin werd verder gesproken over de maatregelen in verband met
  • NAJK-voorzitter, Andre Arfman, was te gast bij Agrio TV live. Dit keer ging het over ‘Stikstof, wat je al kunt doen als agrarisch ondernemer’.
  • Het maandelijkse overleg met de provinciale afvaardiging heeft plaatsgevonden. Op de agenda stonden onder andere klimaat, stikstof en corona.
  • NAJK heeft een vacature voor ruwvoerspecialist Zuidoost-Nederland van Limagrain gedeeld.
  • Dagelijks bestuurder met de portefeuille akkerbouw, Leendert Jan Onnes, schreef een column met als titel ‘Een (corona)virus voorkomen is beter dan genezen’
  • NAJK-partner Flynth maakte een webinar over de gecombineerde opgave. Door de coronacrisis kan het nu lastig zijn om deze in te vullen. Met deze online video helpt Flynth jou op weg.
  • NAJK is bezig met een project om de veiligheid op het erf te vergroten. NAJK heeft haar leden opgeroepen om de enquête van het ministerie van SZW in te vullen, zodat een goed beeld gekregen kan worden.

Wat doet NAJK voor jou in mei?

Natuurlijk wordt er in mei ook veel door NAJK georganiseerd. Lees het laatste nieuws op de NAJK-website. Hierbij alvast een voorproefje:

  • NAJK is bezig om de volgende NAJK-ledenbijeenkomst te organiseren. Kon jij er de vorige keer niet bij zijn? Of wil je weten wat allemaal na de laatste bijeenkomst is gebeurd? Houd dan onze website en socialmediakanalen in de gaten.
  • Voorzitter van NAJK, Andre Arfman, en dagelijks bestuurder met de portefeuille internationaal, Willem Voncken, hebben deze maand weer een overleg met het Europees overkoepelend orgaan CEJA.
  • Ook deze maand vinden er weer bijeenkomsten plaats over de verschillende toekomstbeelden van de land- en tuinbouw in 2050. Dit in het kader van een project van HAS den Bosch waar NAJK aan deelneemt.
  • NAJK is druk bezig met een check van het ledensysteem om te zorgen dat alles up-to-date is. Ontvang jij geen BNDR of nieuwsbrief, terwijl jij die wel zou moeten krijgen? Of zijn pas jouw gegevens veranderd? Geef dit dan aan ons door!

Vacature agrarisch ondernemer melkveehouderij

Altijd al een eigen melkveebedrijf willen runnen, maar nooit deze kans gehad? Wil je graag met koeien werken in een prachtige omgeving en stel je verder geen eisen aan je inkomen of levensstandaard? Dan is de baan agrarisch “ondernemer” melkveehouderij ideaal voor jou! Solliciteer nu!

Deze nep vacature is gemaakt door NAJK en haar leden om de enorme regeldruk ludiek te tonen.

Jonge boeren geconfronteerd met enorm ambitieus stikstofbeleid

Er wordt meer tijd genomen voor de uitwerking van extern salderen, er wordt meer dan een miljard euro beschikbaar gesteld voor vrijwillige uitkoop en PAS-melders worden gelegaliseerd. Dit zijn een aantal zaken die vandaag, 24 april, in een Kamerbrief van minister Schouten van het ministerie van LNV over stikstof stonden. NAJK is blij dat er meer tijd wordt genomen voor extern salderen, dat beweiden en bemesten vergunningsvrij is en dat de PAS-melders gelegaliseerd worden. Echter blijven de zorgen en onzekerheden in het stikstofdossier groot.

Het Landbouwcollectief, waar NAJK onderdeel van uitmaakt, had eerder al besloten om niet meer verder in gesprek te gaan met de overheid over stikstof. De gesprekken liepen stroef en er werd weinig vooruitgang geboekt om tot een akkoord te komen.

Extern salderen
Er gaat meer tijd genomen worden om het extern salderen op een juiste wijze op te tuigen. “Het is positief dat er meer tijd genomen wordt. De provincies moeten hier nu verder over met elkaar in gesprek. Wij roepen provincies op om de landbouw te beschermen voor uitkoop door kapitaalkrachtige bedrijven en instanties en daarmee samenhangende wild west taferelen. De jonge boeren staan klaar voor hun toekomst maar hebben daarvoor wel stikstofruimte nodig voor de ontwikkeling en verduurzaming van hun bedrijven. Dit kan niet als zij tegen die kapitaalkrachtige partijen moeten opboksen. Geef ons de ruimte. Betrek ons bij de uitwerking”, aldus Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK en verantwoordelijk voor het dossier stikstof.

Vrijwillige uitkoop
De overheid stelt naast de al bekende 180 miljoen euro, nog een extra 275 miljoen euro beschikbaar voor de uitkoop van de varkenshouderij en vervolgens nog 1 miljard euro voor de overige veehouderij. Alle uitkoop is op basis van vrijwilligheid. Klever: “Het blijft ontzettend zonde dat er zoveel geld wordt gestoken in de opkoop van bedrijven terwijl dit een beperkt effect heeft op de stikstofdepositie en het geld ook gebruikt had kunnen worden om de veehouderij en de jonge boeren verder te helpen naar een robuuste toekomst. Het wordt cruciaal om de grond die gepaard met opkoop op een goede manier beschikbaar te houden voor de landbouw en op deze manier bij te dragen aan een betere structuur van die landbouw.”

Voerspoor
“Helaas is er toch gekozen voor een ministeriële regeling in het diervoederspoor. Hierbij kan een maxima worden gesteld vanuit de overheid aan het ruw eiwitgehalte in mengvoer (en mogelijk ander krachtvoer) dat een melkveehouder gebruikt. Deze regeling zal de laatste maanden van 2020 worden ingevoerd en uiterlijk tot 1-1-2021 duren. De werkbaarheid van deze ministeriële regeling is cruciaal, bedrijven mogen niet belemmerd worden in hun praktische bedrijfsvoering en uiteraard mag de productie en de diergezondheid niet in geding komen. De precieze uitwerking volgt later” aldus Klever. Voor de jaren na 2020 wordt ingezet op een convenant, een afsprakenkader, met de sector gericht op voermanagementmaatregelen op sectorniveau om de stikstofuitstoot te verlagen. Daarbij worden dan ook de maatregelen ‘meer weidegang’ en ‘mest aanlengen met water’ die aangedragen zijn door het landbouw collectief verder uitgewerkt.

Lange termijn
NAJK heeft vanaf het begin gepleit voor maatregelen die inpasbaar en werkbaar zijn en waarbij jonge boeren kunnen ontwikkelen richting de toekomst. “Wij jonge boeren, zijn bereid om ons steentje bij te dragen, maar de maatregelen moeten wel praktisch toepasbaar zijn op de boerenerven. Er moet voldoende tijd zijn om de bedrijven erop in te stellen. Er zijn grote investeringen gedaan, bedrijfsprocessen zijn er op ingericht, dat kun je niet van vandaag op morgen veranderen. De maatregelen in verschillende dossiers moeten niet elkaar tegenspreken. In de Kamerbrief wordt een grootte ambitie uitgesproken. De grote vraag is of het realistisch is en of de budgetten toereikend zijn.”, aldus Klever. In de Kamerbrief geeft de minister aan dat de keten ook belangrijk is bij het behalen van de doelen. De maatregelen mogen er niet toe leiden dat sectoren worden uitgekocht en dat daarmee ook de keten aan kracht verliest en niet meer in staat is om te innoveren en voorop te blijven lopen. Ook geeft de minister aan de omschakeling te willen maken naar natuurinclusieve landbouw. Er is ons nog geen duidelijke definitie bekend voor deze term. Dit is wel bepalend voor het succes van natuurinclusieve landbouw.

Komende periode zal NAJK blijven strijden voor de toekomst van de jonge boer en blijven vechten voor het toekomst van de landbouw in Nederland.

Landbouw Collectief zwaar teleurgesteld over overleg met Minister Schouten

Vanmorgen hebben het Landbouw Collectief en Minister Schouten weer overlegd. Premier Rutte kon daar om begrijpelijke redenen niet bij zijn. Het Landbouw Collectief is zwaar teleurgesteld in de uitkomst van het overleg, de kaarten lijken in Den Haag al in 2019 te zijn geschud. In niets lijkt het erop, dat de minister zich op belangrijke punten sterk wil maken voor de sector en tot reële oplossingen te komen. Dit terwijl de landbouw al volop stikstof (NH3) heeft gereduceerd, ook recent. Zelfs in deze bijzondere periode van de Corona crisis, waarbij de stikstofconcentratie in de lucht sterk is gedaald en voedselvoorziening crucialer is dan ooit, wil het Kabinet de agenda van 2019 doordrukken. Op deze wijze heeft verder overleg geen zin.

Gang van zaken
Al op 20 november 2019 heeft het Landbouw Collectief een plan neergelegd en maatregelen voorgesteld, waarmee een aanzienlijke hoeveelheid stikstofuitstoot kan worden bespaard. Sindsdien is intensief overlegd en op onderdelen voortgang geboekt. Maar duidelijk werd ook, dat het Kabinet een eigen weg ontwikkelde. Bijvoorbeeld met de Spoedwet Aanpak Stikstof in december, die de mogelijkheid geeft om het veevoer voor de dieren vanuit Den Haag tot in detail te kunnen regelen. En vervolgens mogelijkheden biedt om boeren te beboeten op een wijze die alle proporties te buiten gaat. Verder is zeer tegen het advies van het Landbouw Collectief in februari een peperdure regeling aangekondigd voor opkoop van boerenbedrijven, waarvan uit berekeningen blijkt dat het effect op de Natura 2000 gebieden minimaal is.

Overleg steeds stroever
Ondertussen verliep het overleg over de door het Landbouw Collectief voorgestelde maatregelen (eiwitarm voer, meer beweiden en uitrijden van mest aangelengd met water) steeds stroever en is op dit moment nog steeds geen van deze maatregelen klaar om op een verantwoorde wijze ingevoerd te kunnen worden in de praktijk. Alle goede ideeën vanuit de sector worden juridisch lamgeslagen vanuit het ministerie. Vanmorgen bleek dat de minister desondanks haar oorspronkelijke idee van eiwitarm voer uit de Spoedwet, alsnog verplicht voor iedereen wil invoeren. En dat middenin de Corona crisis, waarbij de boeren en de partners in de voedselketen wel wat anders aan hun hoofd hebben en zelfs niet eens goed kunnen worden voorgelicht of ondersteund. Voor ons als Landbouw Collectief niet alleen onbegrijpelijk, maar ook onverantwoord!

Gereduceerde stikstof mag niet worden ingeboekt
De landbouw heeft al veel NH3 gereduceerd en werkt daar elke dag aan. De in december aan de landbouw opgelegde taakstelling van 1 kTon besparing voor dit jaar is al meer dan geleverd door het houden van minder dieren en minder eiwit in het veevoer. Echter het ministerie schrijft deze reducties continu toe aan ontwikkelingen die zich normaal al voordoen, waardoor het voor de landbouw onmogelijk is om al haar inspanningen ook te verzilveren. Dat geldt eveneens voor de saneringsregeling varkenshouderij, waarbij ca 10% van de varkenshouders hun bedrijf gaan beëindigen. Het borgen van deze reducties wordt juridisch onmogelijk gemaakt. Dit doet geen recht aan de inspanningen die de veehouderij in Nederland al levert.

Overige belangrijke punten
Andere belangrijke punten die verdere aandacht vragen:

  1. Pas overgaan tot extern salderen als leegkoop van landbouw te voorkomen is en zich niet weer
    een wildwest in opkoop voordoet zoals Brabant recent heeft laat zien. Provincies hebben
    vanmorgen aangegeven hierover eerst in overleg te gaan met de landbouwsector;
  2. Definitief regelen van een generaal pardon voor de zogenaamde PAS-melders en andere
    bedrijven die ten onrechte nog geen natuurvergunning hebben. De minister heeft uitgesproken
    dit zo spoedig mogelijk te regelen;
  3. Zorgen dat voor beweiden en bemesten geen vergunning nodig is;
  4. Een adequaat stikstof registratie systeem, waarbij de gewenste scheiding tussen NH3 en NOx in
    het huidige voorstel van het Landbouw Collectief op grote bezwaren stuit bij het ministerie.
    Terwijl dit voor de landbouw nodig is om te kunnen doorontwikkelen en innoveren;
  5. Passende beloning voor de varkenshouderij voor hun geleverde stikstofruimte uit de warme
    sanering, waarover nog steeds geen concrete afspraken zijn gemaakt;
  6. Correcte afhandeling van de nertsenhouderij laat nog zeker tot het einde van het jaar op zich
    wachten, terwijl de bedrijven in grote problemen zitten;
  7. Behoud van alle vergunde stikstof ruimte, dus ook de latente ruimte op vergunningen. Deze
    ruimte wordt nu compleet ontnomen;
  8. Een noodzakelijke herijking van N2000 gebieden;
  9. Instellen van een minimale drempelwaarde, en,
  10. Afspraken over het opstellen van een lange-termijn plan voor maatregelen en innovatie.

De conclusie van het Landbouw Collectief uit dit alles is, dat de minister vasthoudt aan voor de sector onduidelijke afspraken met de coalitiepartijen en geen ruimte biedt voor inbreng vanuit de landbouw. Zo komen we nooit tot praktisch haalbare en betaalbare maatregelen om stikstof te besparen en te borgen.

Oproep aan de politiek
Het Landbouw Collectief roept de politiek op de minister te bewegen om alsnog tot een akkoord te komen met het Landbouw Collectief. Tot die tijd zet het Landbouw Collectief al haar activiteiten in de werkgroepen on hold. Aalt Dijkhuizen, voorzitter Landbouw Collectief: “De minister kan nog steeds de reductie van stikstof met de boeren en de rest van de keten doen in plaats van zonder, maar dat vraagt van haar wel een fundamenteel andere opstelling dan we nu al een half jaar ervaren.”

Ondersteun ook de blijvende varkensboer

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft aangegeven dat de subsidieregeling sanering varkenshouderij flink overtekend is. NAJK pleit ervoor dat het ministerie extra geld beschikbaar stelt om degenen die in aanmerking komen voor de regeling een goed aanbod te kunnen doen. Daarnaast roept NAJK het ministerie van LNV op om naast de stoppers ook oog te hebben voor de blijvers. Zorg dat de blijvers kunnen innoveren, er een stimulerend beleid is en een goed verdienmodel.

Ondersteun de blijvende (jonge) boer

Jonge varkensboeren die aan het begin van hun carrière staan, hebben bewegingsvrijheid en vertrouwen nodig om te kunnen ondernemen. Zij zijn de toekomst. Zij zijn degenen die over dertig jaar nog hopen varkensboer te zijn. Daarom is het belangrijk dat het ministerie ook oog blijft hebben voor deze groep en hen actief ondersteunt. De enquête die NAJK in samenwerking met KRO-NCRV uitzette onder jonge agrariërs, wees uit dat driekwart van de jonge boeren al actief bezig is met het verduurzamen van hun bedrijf. Blijvende innovatie is nodig om een vitale varkenshouderij te houden, nu en in de toekomst. “Het verduurzamen van de sector is niet alleen een verantwoordelijkheid voor de varkenshouders, maar voor alle partijen. Ook de overheid moet hierin z’n steentje bijdragen. Het ministerie kan dit doen door passende regelgeving toe te passen, een stimulerend beleid te voeren en door innovaties zoals nieuwe stalsystemen mogelijk te maken. Essentieel voor de verduurzaming is een goed verdienmodel”, aldus Tim van der Mark, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille intensief.

Stel meer geld voor saneringsregeling beschikbaar

Hoewel de varkensboeren zich vandaag nog de hele dag in kunnen schrijven voor de subsidieregeling sanering varkenshouderij, is nu al duidelijk dat de regeling ruim is overschreven. Van der Mark: “Dat veel varkensboeren wilden stoppen was bij ons al wel bekend. De enorme vraag naar deze subsidie bevestigt daarbij onze verwachtingen. Voor iedere boer is het een enorme stap om te besluiten te stoppen met een bedrijf. De stekker trekken uit een bedrijf waar je iedere dag je ziel en zaligheid instopte, dat gaat niemand in de koude kleren zitten. Daarnaast draagt de regeling  naast de geur ook bij aan andere belangrijke dossiers van de minister, zoals stikstof en klimaat. Wij pleiten er daarom voor dat de minister extra geld voor de saneringsregeling beschikbaar stelt en dat deze stoppende boerenbedrijven meetellen bij het bereiken van de doelen in andere dossiers.” Gisterenavond in het tv-programma Jinek gaf minister Schouten aan het maximale uit de regeling te willen halen en zo veel mogelijk varkensboeren van de regeling gebruik te laten maken. NAJK is tevreden met deze intentie en hoopt dat de minister ook geld beschikbaar gaat stellen wanneer dit nodig is.

De regeling is open tot en met vandaag, 15 januari 2020.

Willem Voncken nieuwe portefeuillehouder internationaal bij NAJK

Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) heeft een nieuwe portefeuillehouder internationaal. Akkerbouwer Willem Voncken is tijdens de algemene ledenvergadering op 19 december 2019 unaniem verkozen tot dagelijks bestuurslid. Hij treedt hiermee in de voetsporen van Iris Bouwers, die deze rol ruim vier jaar heeft vervuld.  

Voncken is samen met zijn ouders de trotse eigenaar van een akkerbouwbedrijf in het Zuid-Limburgse Trintelen. Hier verbouwen ze op zo’n 190 hectare een breed scala aan gewassen: uien, aardappels, maïs, suikerbieten, tarwe, gerst en soja- en veldbonen. Na zijn agrarische opleiding in het Belgische Tongeren ging Voncken op 19-jarige leeftijd fulltime aan de slag op het familiebedrijf. Hij introduceerde hier de teelt van aardappelen en uien en werd ook bestuurlijk actief.

De nieuwe portefeuillehouder internationaal

Naast zijn werk op de boerderij neemt Voncken meerdere bestuurlijke taken voor zijn rekening. Op zijn 22e werd hij bestuurslid van AJK Zuid-Limburg. Dit beviel binnen de vereniging zo goed dat hij een jaartje later zelfs werd ‘bekroond’ tot de voorzitter van het Limburgs Agrarisch Jongeren Kontakt (LAJK). Voncken denkt al een tijd mee over het nieuwe Gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB) en is lid van een adviesgroep van de Europese Commissie over suiker. Eerder dit jaar heeft hij zelfs een Nuffield Scholarship in ontvangst mogen nemen. Nuffield wil de gehele agrarische sector stimuleren zich te ontwikkelen in ondernemerschap, duurzaamheid en innovatie. Hier geeft Voncken invulling aan door onderzoek te doen naar de alternatieve teelten in Nederland. Over de toekomst van de agrarische sector is hij heel duidelijk: “Je moet de toekomst van de sector niet door anderen laten bepalen, maar het heft in eigen hand nemen. Ga voor jezelf na wat jouw persoonlijke doel is en zet je er voor de volle 100% voor in!”
Volgens Voncken is er in de sector meer behoefte aan maatwerk. “Daarom wil ik juist in Brussel laten zien wat onze diverse land- en tuinbouwsector te bieden heeft en gezamenlijk op zoek gaan naar handvatten waar we de uitdagingen van de toekomst mee aan kunnen gaan.”

Afscheid Iris Bouwers

Met de benoeming van Voncken is Iris Bouwers teruggetreden uit het dagelijks bestuur van NAJK. Bouwers is inmiddels werkzaam voor LTO Nederland in Brussel en kijkt met veel plezier terug op haar bestuursperiode, waarin de vormgeving van het nieuwe GLB een grote rol speelde.

Benieuwd wat Willem Voncken de leden van NAJK te bieden heeft? Bekijk hier de video waarin hij zichzelf voorstelt.

Basisafspraken Kabinet en Landbouw Collectief over stikstof

Vertegenwoordigers van het Landbouw Collectief ontbeten maandagmorgen met minister-president Rutte en minister Schouten. Tijdens het gesprek bleek dat het kabinet bereid is een aantal concrete toezeggingen te doen over de oplossingen uit het stikstofplan van de sector, “Uit de gecreëerde stikstofimpasse”. Boeren en tuinders leveren hiermee een cruciale bijdrage aan het doorbreken van de stikstofimpasse, zonder dat ze daarvan de oorzaak zijn.

“De nieuwe maatregelen om de stikstofuitstoot van de sector verder te reduceren zijn breed gedragen en praktisch uitvoerbaar. De uitkomsten van dit gesprek zijn daarmee de beste garantie dat de stikstofemissie significant afneemt op korte termijn. Met de toezeggingen van het kabinet hebben de partijen in het Landbouw Collectief er vertrouwen in dat de overheid aan een aantal randvoorwaarden gaat voldoen, waardoor Nederland uit de stikstofimpasse komt. We realiseren ons dat er nog veel ingewikkelde stappen moeten worden gezet en gaan daarmee nu aan de slag!” zegt Aalt Dijkhuizen, voorzitter van het Landbouw Collectief.

Praktisch uitvoerbare oplossingen noodzakelijk

De organisaties in het Landbouw Collectief hebben een aantal maatregelen voorgesteld die praktisch uitvoerbaar zijn en tot snelle resultaten leiden, zoals in de eerste fase bijvoorbeeld minder eiwit in het voer bij melkvee, extra weidegang en mest aanlengen met water. De voermaatregelen krijgen een plek bij de uitwerking van de Spoedwet, de kaderwet die gisteren in de Eerste Kamer is aangenomen en de komende tijd gezamenlijk wordt ingevuld.

Het kabinet heeft onder andere bevestigd dat er geen generieke krimp van de sector zal plaatsvinden, en ook geen gedwongen opkoop van bedrijven. Verder gaat het kabinet de zogenoemde ‘PAS-melders’ -activiteiten die vóór de stikstofuitspraak van de Raad van State (RvS) in aanmerking kwamen voor een vrijstelling van de Natura 2000-vergunningplicht- legaliseren. Ook zal het kabinet de aanwijzingsbesluiten van Natura 2000-gebieden kritisch bekijken. Deze worden opgeschoond, en er wordt ingezet op het samenvoegen of herindelen van natuurgebieden. In afwachting daarvan worden geen nieuwe Natura 2000-gebieden op land aangewezen.

Basis voor vervolgstappen

Het kabinet en de partijen in het Landbouw Collectief spannen zich in om tot een goede uitwerking te komen. Er moeten nog veel ingewikkelde stappen worden gezet, daarmee gaat men nu aan de slag. In januari zal overleg tussen de organisaties in het Landbouw Collectief en het kabinet plaatsvinden over het investerings- en maatregelenpakket; het IPO, de Rijksheren en het kabinet over onder andere de gebiedsprocessen en de implementatie van de beleidsregels met betrekking tot intern salderen. Ook staat dan de problematiek van de nertsenhouders op de agenda. Tot slot is toegezegd dat het beleid jaarlijks zal worden geëvalueerd mét de sector.

 

 

 

Driekwart van de jonge agrariërs is actief bezig met een duurzamer boerenbedrijf

73% van de jonge boeren geeft aan dat ze actief bezig zijn om hun bedrijf duurzamer te maken met het oog op de toekomst. Een nog groter aantal van 78% wil stappen zetten richting kringlooplandbouw of is daar al mee bezig. Dit blijkt uit een opinieonderzoek van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en KRO-NCRV aan het einde van een turbulent jaar voor de landbouw. 

De respons en de betrokkenheid van jonge agrariërs is enorm. Ruim duizend boeren hebben de enquête ingevuld en meer dan achthonderd stuurden hun persoonlijke verhaal mee. De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 27 jaar. Een 35-jarige kalverenhouder uit Gelderland schrijft: “Het besef duurzaam te moeten werken is groot, we willen en doen het volop en zijn daarmee het schoolvoorbeeld voor de industrie. Waardering voor wat hierin gebeurt moet vooropgaan.” 79% van de jonge boeren geeft aan niet genoeg waardering te krijgen. 

De boeren voelen zich zeer betrokken bij de leefbaarheid van het platteland. Maar liefst 98% geeft aan dat ze daarbij onmisbaar zijn. Toch geeft ruim de helft aan dat ze zelf wel getwijfeld hebben of ze boer wilden worden. De belangrijkste reden is de grote hoeveelheid wet- en regelgeving die regelmatig verandert en soms tegenstrijdig is, maar ook het inkomensperspectief speelt een grote rol. 

“Jonge boeren die bewust andere keuzes maken dan groeien, groeien, groeien, hebben het ongelofelijk moeilijk om dat voor elkaar te krijgen. Betrek die ook erbij! Zo krijg je goed in beeld dat hetgeen wat de overheid en maatschappij wil, ontzettend ingewikkeld ligt”, schrijft een 36-jarige melkveehouder uit Utrecht. 

Dat ook de huidige stikstofcrisis tot grote bezorgdheid leidt, blijkt wel uit het feit dat bijna 60% van de respondenten zich zorgen maakt over de toekomst en bijna 80% actief betrokken is bij de acties. Opmerkelijk is dat zoveel jonge boeren werken aan een duurzamer bedrijf, terwijl een op de drie aangeeft het niet noodzakelijk te vinden dat de landbouw duurzamer wordt. 

Volgens NAJK-voorzitter Andre Arfman is de reactie op deze stelling goed te verklaren: “Jonge boeren hebben de intentie om over dertig jaar nog te boeren. Het maken van duurzame keuzes is bij hun daarom al een vanzelfsprekendheid. Duurzaamheid is ook voor ieder bedrijf anders. Jonge boeren zitten niet te wachten op verstikkende wet- en regelgeving die hun een bepaalde hoek in duwt en die niet past bij hun bedrijf. ”

Drie jonge boeren blikken zondag in Kruispunt terug op een bewogen en hectisch 2019. Wat hebben de massale protesten en steunbetuigingen teweeggebracht op het erf? En hoe kijken ze naar de toekomst? Uitzending: 23.20 uur op NPO 2.