Guido Brouwers, de 30-jarige vicevoorzitter van AJK Zuid-Limburg, heeft in 2007 zijn diploma Tuin- en Landschapsmanagement gehaald aan de HAS Hogeschool in Den Bosch. Dit diploma is de basis geweest voor de kennis die nodig is op een fruitbedrijf. Het bedrijf van Brouwers teelt sinds 2007 kleinfruit in de Zuid-Limburgse plaats Schimmert. Vanwege zijn interesse in de agrarische wereld en ambitie om mensen te enthousiasmeren voor de sector zet Guido zich in voor AJK Zuid-Limburg.

Hoe ben je in het bestuur van AJK Zuid-Limburg terechtgekomen?

“Nadat ik enkele jaren lid was van AJK Zuid-Limburg, ben ik gevraagd om het bestuur te versterken. Na een periode meelopen met het bestuur leek me dit een leuke uitdaging.”

Wat vind je het leuke van bestuurswerk?

“Ik vind het leuk om leden enthousiast te maken voor de vereniging. Zorgen dat we als bestuur voldoende en leuke activiteiten kunnen aanbieden aan de leden. Tevens vind ik het uitbreiden van mijn netwerk en vaardigheden belangrijk, dit gebeurt veel tijdens het uitvoeren van bestuurswerk.”

Wat doet AJK Zuid-Limburg voor zijn leden?

“Wij organiseren leerzame bijeenkomsten waarbij de gezelligheid niet vergeten wordt. De activiteiten variëren van avondbijeenkomsten op locatie tot buitenlandse reizen van enkele dagen.”

Hoe betrekken jullie zoveel mogelijk jonge agrariërs bij AJK Zuid-Limburg?

“Via-via horen jongeren in hun netwerk dat onze AJK leuk en interessant is. Op deze manier komen er steeds meer geïnteresseerde niet-leden naar de activiteiten. Tevens houden wij ons met het bestuur actief bezig met het benaderen van jongeren afkomstig van een agrarisch bedrijf. Bekenden in de vereniging maken de drempel om een keer te komen een stuk kleiner.”

Wat hoop je te bereiken binnen het bestuur van AJK Zuid-Limburg?

“Ik hoop een bredere blik in de landbouw op te wekken bij de leden en zorgen dat zij dit ook uitdragen. Ik merk dat veel jongeren niet verder kijken dan de sector waarin ze zijn opgegroeid. Als je je collega’s kent en weet waar ze mee bezig zijn en hoe ze werken, dan kun je daar als ondernemer je voordeel mee doen.”

Wat was je persoonlijke hoogtepunt binnen het bestuur?

“We groeien met AJK Zuid-Limburg nog elk jaar qua ledenaantal. In een krimpende sector vind ik dit een mooie prestatie. Daarnaast hebben we met het bestuur verschillende reizen georganiseerd, met de leden op een educatieve en gezellige reis.”

Na jaren in de blankvleeskalveren besloot de vader van Marco Boon (27) tien jaar geleden het roer om te gooien. Onder de naam ‘Ecofields’ werd de enige biologische kalverhouderij in Nederland opgebouwd. Van het houden van kalveren tot het verwerken van vlees en het bepalen van de verkoopprijs, alles wordt op het eigen bedrijf met locaties in Barneveld en Wekerom geregeld.

Tekst: Ellen van den Manacker
Beeld: Renske Smids

“Mijn vader had de overtuiging dat de kalverhouderij anders moest kunnen”, vertelt Marco. De blankvleeskalveren werden verkocht en het melkveebedrijf van zijn opa en oma werd aangekocht. “Op het melkveebedrijf van mijn opa en oma zijn nieuwe stallen voor het biologisch houden van kalveren gebouwd”, legt Boon uit. Voor het biologisch grootbrengen van kalveren moeten de kalveren één keer zoveel ruimte hebben als in de gangbare kalverhouderij, daarnaast zijn strooiselbedden en uitloop verplicht.

Opstart

In 2006 begon familie Boon met de bouw van de nieuwe stallen en werden de eerste biologische kalveren aangekocht. “In november 2006 waren de eerste dieren slachtrijp”, vertelt de jonge ondernemer. “We zijn begonnen met het slachten van een kalf per week. Nu zijn dat er dertig per week”, blikt Boon terug. De kalveren worden ingekocht bij biologische melkveehouders uit heel Nederland. Een verzadigde markt: “Wij zijn de enige biologische kalverhouder in Nederland. Ongeveer 25% van het aanbod biologische kalfjes komt op ons bedrijf terecht.” Dat geeft de familie Boon de mogelijkheid om te selecteren in een uniforme kwaliteit.

Locaties

Het biologische bedrijf van Boon bestaat uit twee locaties. Twee weken na de geboorte worden de geselecteerde kalveren naar de locatie in Barneveld gebracht. Daar is ruimte voor 400 kalveren. Na 20 weken vertrekken de kalveren naar de locatie in Wekerom, waar 900 kalveren gehouden kunnen  worden. “In Steenwijkerwold hebben we nog een contractmester. Hij houdt 200 kalveren voor ons”, vertelt Marco.

Markt

De enige biologische kalverhouder in Nederland, het klinkt als een gat in de markt. Toch ervoer de familie Boon dat anders. “De afzet van het vlees hebben wij in eigen beheer genomen omdat niemand er interesse voor had”, zegt de jonge boer. “Dat vraagt om een hele andere kennis dan het houden van kalveren.” Het werk om de verwerking en verkoop op te starten viel de familie Boon tegen: “Het vlees vloog niet als warme broodjes over de toonbank, we moesten er veel moeite voor doen. Zeker omdat we nog een markt moesten creëren”, aldus Marco. Het vlees van de biologische kalveren wordt verkocht onder de eigen merknaam ‘Ecofields’. Marco: “Met ons eigen merk hebben we een vertrouwen opgebouwd onder onze klanten. Dat maakt de verkoop een stuk makkelijker.”

Slachten

Het slachten van de kalveren gebeurt binnen een jaar. “Na een jaar is het geen kalfsvlees meer”, legt de kalverhouder uit. Het slachten van de kalveren gebeurt in het slachthuis. Daarna worden beesten in vier delen teruggeleverd aan Boon. “In het begin hielp het slachthuis ons met het uitbenen en de verdere verwerking van onze kalveren. Sinds 2009 hebben we dat in eigen beheer genomen”, vertelt Boon. Al het vlees van het kalf wordt verwerkt. “In eerste instantie verwerkten we het vlees alleen voor menselijke consumptie. De afgelopen jaren houden we ons ook bezig met het vijfde kwartier, delen die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie. Die delen worden verwerkt tot hondenvoer”, aldus Marco. Het bedrijf ‘Ecofields’ heeft inmiddels acht man personeel in dienst voor het verwerken, verkopen en vervoeren van het vlees. 95% van het biologische kalfsvlees wordt in Nederland afgezet, de rest gaat over de grens naar België of Duitsland.

Verkoopprijs

Om de verkoopprijs van het vlees te berekenen, heeft de familie Boon het boekhoudrapport erbij gepakt. “Aan de hand van dat rapport hebben we berekend hoeveel een kalf zou moeten opbrengen. Natuurlijk verkopen we geen heel kalf aan de consument, dus hebben we die prijs verspreid over de verschillende delen van het kalf”, legt de jonge ondernemer uit. “Een biefstukje verkocht beter dan een sukadelapje. We hebben verschillende malen moeten sleutelen aan de prijs om alle delen goed te verkopen.” Voor de delen van het kalf die minder tot niets opbrachten heeft de familie Boon ook een oplossing gevonden: “Daar maken we snacks van, zoals kroketten en droge worsten.”

Toevoeging

De kostprijs staat bij de biologische kalverhouder ten dienste van de opbrengstprijs. “Als we een toevoeging doen aan de kostprijs, krijgen we er aan de andere kant ook iets voor terug”, legt Marco uit. Zo kreeg Boon vorig jaar van zijn klanten te horen dat het vlees te mager was. “De vetbedekking was te laag. Dat gaat ten koste van de smaak”, vertelt hij. “Nu voeren we lijnzaadschilvers. Lijnzaad is een hele dure voedingsstof, maar we plukken daar uiteindelijk onze vruchten van.”

Kostprijs

Het biologische drukt ook zijn stempel op de kostprijs, vindt Boon: “Weidegang en strooisel in de stallen hebben invloed op de kostprijs. Dat zijn eisen voor het biokeurmerk. Aan de andere kant vangen wij daar van de consument ook een goede prijs voor.” In de kostprijs van voer kan de kalverhouder het meest sturen. “Omdat de markt relatief klein is, wisselen de prijzen van voer enorm. Door zoveel mogelijk zelf te telen, probeer ik invloed op die prijs uit te oefenen.’’

Wijngaard en sloopbedrijf

Naast de kalverhouderij en het verkoop van kalfsvlees, heeft de familie Boon ook een wijngaard en een sloopbedrijf. “De wijngaard is begonnen als hobby”, legt Marco uit. “Door de verkoop van het vlees, hebben we het produceren van wijn kunnen professionaliseren.” Boon runt een wijngaard van drie hectare. Hij verkoopt de wijn zelf aan onder andere de afnemers van het biologische kalfsvlees. “Het sloopbedrijf heeft mijn vader overgenomen van zijn schoonouders. Daarvoor heeft hij mensen in dienst die het bedrijf draaiende houden”, aldus Marco. De afwisseling maakt het werk uitdagend voor de familie Boon. “Als er bijvoorbeeld een vrachtwagenchauffeur ziek is, dan val ik daar in”, zegt Boon.

Bedrijfsovername

De vele BV’s van de familie Boon maken het fiscaal onaantrekkelijk om in maatschap te treden. “Ik ben in dienst van het bedrijf. Er zijn nog geen plannen om het bedrijf over te nemen. Met vier bedrijven is het fiscaal niet voordelig om de bedrijfsovername in gang te zetten”, legt Boon uit.

Groeien

Uiteindelijk wil Marco groeien met de kalverhouderij. “De vraag blijft stijgen”, vertelt hij trots. Het ideale plaatje van Marco is om 60 dieren per week te slachten. “Groei zal ervoor zorgen dat we efficiënter kunnen werken.” Op de locaties in Barneveld en Wekerom is weinig ruimte voor groei, maar dat ziet Marco niet als probleem. “Ik heb goede lijnen lopen met contractmesters.”

door de studiedag over ‘klauwgezondheid’ van MERIAL

Klauwgezondheid is een belangrijk element in de bedrijfsvoering van een melkveehouder. 80% van de koeien heeft in een jaar last van een klauwaandoening. Als deze aandoening niet tijdig wordt behandeld, kunnen de kosten per koe oplopen tot maar liefst 400 euro per jaar. Toch blijkt de klauwgezondheid een ondergeschoven kindje op veel melkveebedrijven. In de drukte van de dag wordt al snel de prioriteit gegeven aan andere werkzaamheden. Ook kan de kennis van klauwgezondheid bij sommige veehouders verbeterd worden, waardoor er automatisch meer aandacht aan de klauwen besteed wordt.

Tekst en beeld: Ellen van den Manacker

Het belang van klauwgezondheid is groot: een dier met gezonde klauwen loopt makkelijker naar het voer en heeft daardoor een hogere melkproductie. Daarnaast scheelt het goed onderhouden van de klauwen uiteindelijk tijd van de melkveehouder en van de dierenarts. Om het vroegtijdig signaleren van klauwproblemen onder de aandacht te brengen biedt MERIAL, een diergeneesmiddelenproducent, de studiedag ‘Klauwgezondheid’ aan. Deze studiedag, waarin theorie wordt afgewisseld met de praktijk, wordt via dierenartsen in het hele land weggezet bij melkveehouders.

“Klauwproblemen komen veel vaker voor dan melkveehouders denken”

Bij dierenartsen heerst een enorme werkdruk. Daardoor schiet het organiseren van studiedagen voor het klantbestand er vaak bij in. “Wij willen dierenartsen een extra service aanbieden”, vertelt Willeke van Soest, Rayon Manager bij MERIAL. “Daarom hebben wij in samenwerking met Vetvice, kenniscentrum van de rundveehouderij, een studiedag ontwikkeld die dierenartsenpraktijken bij ons kunnen afnemen”. De bijeenkomst over klauwgezondheid is een eye-opener voor de aanwezigen, merkt Van Soest na meerdere studiedagen. “Klauwproblemen komen veel vaker voor dan melkveehouders denken. Door het volgen van deze studiedag staat het belang van klauwen weer bovenaan.”

“Ik wil mijn kennis opfrissen”

Eind april werden er in samenwerking met Dierenartsenpraktijk Dokkum e.o. twee bijeenkomsten ‘Klauwgezondheid’ georganiseerd voor jonge melkveehouders in Friesland. “De dierenarts nodigde mij uit om deze bijeenkomst bij te wonen. Ik vind de klauwgezondheid van koeien belangrijk en wil mijn kennis opfrissen met deze studiedag”, vertelt één van de negen cursisten bij aanvang van de studiedag. De omvang van de groep biedt veel mogelijkheid voor interactie en het stellen van vragen.

“Pootgebreken vormen het grootste welzijnsprobleem in de melkveehouderij”

Het ochtendgedeelte van de studiedag wordt ingevuld met interessante presentaties. Dierenarts Valérie Dekens van MERIAL start de ochtend met een presentatie over pijnstillers. “Pootgebreken vormen het grootste welzijnsprobleem in de melkveehouderij. Als een koe klauwproblemen heeft dan heeft zij daar minimaal drie maanden last van¹”, vertelt Dekens. Vanuit Merial wordt de pijnstiller en koorts- en ontstekingsremmer Ketofen^®* 10% aanbevolen. “Dit is een breed werkende ontstekingsremmer die in de spier van de koe wordt toegediend en al binnen 30 minuten zijn werk kan doen”, aldus Dekens. “Door de snelle werking wordt de door pijn verminderde voeropname zoveel mogelijk beperkt.”

“Eén op de vier koeien loopt niet zoals het moet”

De tweede presentatie wordt verzorgd door Bert-Jan Westerlaan, dierenarts en adviseur bij Vetvice. Westerlaan vertelt de aanwezigen over het signaleren, voorkomen en behandelen van kreupele koeien. “Als we kritisch kijken naar melkvee in Nederland dan loopt één op de vier koeien niet zoals het moet”, begint Westerlaan zijn presentatie. Hij geeft de aanwezigen een update van veelvoorkomende klauwproblemen als Mortellaro, stinkpoot, bevangenheid en zoolzweren en vertelt hoe klauwproblemen te signaleren zijn. Daarnaast geeft Westerlaan tips om klauwproblemen te voorkomen. Eén van zijn tips: “Klauwproblemen kunnen worden voorkomen door koeien op een droge en vlakke ondergrond te laten lopen. Een ketting die over de stalvloer schuift is een obstakel die klauwproblemen kan veroorzaken. Een mestrobot zou een betere optie zijn.” Ook benadrukt Westerlaan het belang van een voetbad: “Een goed voetbad doodt zowel de stinkpoot als de Mortellarobacteriën. Daarnaast werkt het voetbad preventief tegen tussenklauwontsteking.”

Kreupele koeien

Tijdens de presentatie van Vetvice krijgen de aanwezigen verschillende foto’s van kreupele koeien te zien. De cursisten moeten aangeven wat ze zien en hoe ze dit zouden behandelen. De foto’s zijn een voorproefje van het middagprogramma, waar de opgedane theorie wordt toegepast op het melkveebedrijf van één van de cursisten.

“Ik heb vandaag geleerd dat dit werk uiteindelijk zal lonen”

Tijdens het praktijkgedeelte lopen de cursisten door de stal en wei om de klauwen te beoordelen van pinken, droge koeien en (verse) koeien. Aan de hand van een vragenlijst vellen de aanwezigen een oordeel over de kwaliteit van de klauwen, maar ook over de leefomgeving van de koe. Zo moet er bijvoorbeeld antwoord worden gegeven op de vraag: ‘Zorgen ligboxbedekking en kopruimte voor 14 uur rust per koe per dag?’ en ‘Hoeveel koeien trippelen of ontlasten een poot?’. De vragen worden gezamenlijk besproken. De bezochte melkveehouder heeft rustige koeien en geen overbezetting. De looproute naar de melkstal en de conditie van het kavelpad kunnen verbeteren, waardoor de klauwen van de koeien gezonder blijven. De melkveehouder geeft naar aanleiding van de studiedag aan zijn veestapel vaker door het voetenbad te laten lopen. “De koeien door het voetenbad sturen is veel werk. Ik heb vandaag geleerd dat dit werk uiteindelijk zal lonen”, aldus de melkveehouder.

De klauwbekapbox

Om de klauwen beter te bestuderen worden er twee koeien in de klauwbekapbox gezet. Cursisten mogen aangeven wat ze zien aan de klauw: is deze gezond en zo niet, hoe moet deze behandeld worden? Westerlaan laat de cursisten zien waar op de klauw ziekteverschijnselen opdoemen en hoe deze behandeld kunnen worden.

“De slag tussen theorie en praktijk is goed gemaakt”

Om vier uur is de cursus afgelopen. Daardoor zijn de cursisten op tijd thuis voor het melken. De aanwezigen gaan met een frisse blik weer terug naar hun eigen melkveebedrijf. “De slag tussen theorie en praktijk is goed gemaakt”, zegt een tevreden cursist. “Ik heb veel over klauwen geleerd op school, maar de opgedane kennis zakt langzaam weg. Zo’n studiedag is voor mij een opfriscursus”, zegt een ander. De jonge melkveehouders geven aan dat ze het voetbad vaker willen introduceren in hun bedrijfsvoering. “Het gebeurt nog te weinig bij ons op het bedrijf, terwijl er door het voetbad veel klauwproblemen preventief behandeld kunnen worden”, aldus een aanwezige.

“Het animo voor deze studiedag was groot”

Ook dierenarts Ymke Fokkema is zeer tevreden over de dag. “Toen ik de jonge melkveehouders uit mijn klantenbestand uitnodigde, merkte ik dat het animo voor deze studiedag groot was”, vertelt Fokkema. “Deze studiedag is erg leerzaam voor melkveehouders. Door het herkennen van de lichaamstaal van een koe kunnen de melkveehouders klauwproblemen in een eerder stadium behandelen.”