Reactie NAJK op onrust alternatief stikstofplan

NAJK maakt zich grote zorgen over de toekomst voor de agrarische sector vanwege de uitspraak van de Raad van State en de Kamerbrief van 4 oktober over de stikstofaanpak. De berichtgeving van de Boerderij over een alternatief stikstofplan brengt veel onrust in de sector. Voor NAJK blijft het uitgangspunt: Zwaai de jonge boer niet uit!

Uitgangspunten NAJK
De aangekondigde maatregelen zijn funest voor de agrarische sector. Voor NAJK staat voorop dat de Kamerbrief van 4 oktober van tafel gaat. Het is essentieel voor NAJK dat er wordt gewerkt met betrouwbare meetgegevens in plaats van met theoretische modellen. Dit is voor NAJK de basisvoorwaarde voordat er überhaupt met het ministerie over oplossingen gesproken kan worden.

Zuivel
De afgelopen periode is er met zuivelorganisaties gesproken over de aangekondigde stikstofaanpak van de overheid. Er is eensgezindheid over de eisen: de Kamerbrief van 4 oktober moet van tafel en betrouwbare meetgegevens zijn noodzakelijk. Intern is er gesproken over een betere stikstofaanpak. Er is geen formeel plan opgesteld, geen akkoord gesloten en geen contact geweest met de overheid hierover. NAJK zou dit nooit doen zonder haar achterban te raadplegen.

Eenheid bewaren
NAJK vindt het noodzakelijk om, juist nu, eenheid te bewaren als sector. Nog meer onrust door onjuiste aannames maken de problemen groter. NAJK roept daarom op om met elkaar in gesprek te gaan wanneer men het niet met elkaar eens is. Verregaande stikstofmaatregelen ruïneren het toekomstperspectief van jonge boeren. Laten we elkaar als sectorpartijen blijven opzoeken en elkaar versterken.

 

NAJK heeft de vraag gekregen of NAJK betrokken is bij het overleg van Farmers Defence Force. Zowel NAJK als haar provinciale afdelingen zijn hiervoor niet benaderd.

Wat deed NAJK voor jou in september?

Wat deed NAJK voor jou in september?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden, ontwikkelen trainingen en cursussen, regelen winacties en behartigen jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in september? Hier een kleine greep uit alle activiteiten:

  • NAJK-voorzitter, Andre Arfman, heeft een presentatie gegeven aan een groep Zuid-Koreaanse tuinbouwstudenten. Ze kwamen kijken hoe je je als jongere kunt organiseren en zo het verschil kunt maken.
  • NAJK heeft flinke stappen gezet wat betreft het bedrijfsovernamefonds (BO fonds). Vanaf 1 januari 2020 wordt de borgstellingsregeling Vermogens-versterkend Krediet (VVK) opengesteld. Daarnaast komt er een Kenniscentrum Bedrijfsovername en een programma voor duurzame bedrijfsovernames.
  • Iris Bouwers, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille internationaal, was gastspreker op het LLTB-symposium van regio Zuid-Limburg. Het was een interessante bijeenkomst waar veel jonge boeren aanwezig waren.
  • Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille melkveehouderij, was aanwezig bij een ZAJK-bestuursvergadering. Zij heeft hier een beter beeld gekregen van de provincie en andersom heeft ZAJK meer inzicht gekregen in het landelijke aspect. Kortom: erg nuttig om hierbij aanwezig te zijn.
  • Iris Bouwers en Andre Arfman van het dagelijks bestuur waren aanwezig bij het jubileum van Jasper Dalhuisen. Hij was 25 jaar in dienst bij het ministerie van LNV. Iris en Andre vierden dit feestje met hem mee.
  • NAJK-bestuurder met de portefeuille melkveehouderij, Marije Klever, schreef een column met als titel (grond)kennishonger. Lees de column op de website.
  • Dagelijks bestuurder Iris Bouwers was aanwezig bij de opening van het collegejaar van het Zone College.
  • Leendert Jan Onnes, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille akkerbouw, was aanwezig bij de Nationale Bodemtop in Den Haag. NAJK verzorgde hier een workshop met de BodemBattle. De workshop werd enthousiast ontvangen en verliep goed.
  • Dagelijks bestuurder Marije Klever was aanwezig bij een bijeenkomst over de PAS.
  • Dagelijks bestuurder Sietse Draaijer had een overleg met Flynth over blockchain in de landbouw. Het was een goede bijeenkomst waar de issues rondom de financiering goed naar voren zijn gekomen.
  • Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername, Sietse Draaijer, is druk bezig geweest met alles rondom het Kenniscentrum Bedrijfsovername en het bedrijfsovernamefonds. Wordt vervolgd!
  • Leendert Jan Onnes, dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille akkerbouw was aanwezig bij het symposium van JRC-European Network of Soil Awareness. Hier heeft hij een interessante presentatie mogen geven over wat de bodem betekent voor jonge boeren in Nederland.
  • Marije Klever, NAJK-bestuurder, was samen met NAJK-lid Mayco ten Kate te gast bij NPO Radio 1 naar aanleiding van de grote stikstofdiscussie. In het radioprogramma De Nieuws BV mocht zij haar verhaal doen.
  • NAJK had samen met ForFarmers een avond georganiseerd over de PAS voor de klankbordgroepen van NAJK.
  • NAJK-bestuurder, Marije Klever, was aanwezig bij de openingsavond van LAJK waar Stichting Agrifacts sprak.
  • NAJK-voorzitter Andre Arfman en NAJK-bestuurder Marije Klever waren aanwezig bij taskforce aanpak ammoniak melkvee. Deze taskforce is ingesteld om een gezamenlijk melkveestandpunt te vormen in de stikstofcrisis. NAJK heeft hierbij input geleverd voor de brief die namens deze taskforce is opgesteld aan commissie Remkes over de kortetermijnaanpak.
  • Andre Arfman, voorzitter van NAJK, heeft een presentatie gegeven aan een Chinese delegatie van het ministerie van landbouw en rural affairs.
  • Dagelijks bestuurder Marije Klever was te zien in het tv-programma ‘Na Het Nieuws’ om het te hebben over het stikstofbeleid en de gevolgen daarvan voor boeren.
  • NAJK-bestuurder, Iris Bouwers, was aanwezig bij een workshop van de Europese Commissie over gewasbescherming.
  • Het bestuur van NAJK is de zoektocht begonnen naar een nieuw bestuurslid met de portefeuille internationaal. Iris Bouwers gaat het bestuur verlaten en aan de slag voor LTO in Brussel. Wij wensen haar veel succes!

Wat zal NAJK voor jou doen in oktober?

Natuurlijk zal er in oktober ook veel door NAJK worden georganiseerd. Lees het laatste nieuws op de NAJK-website. Hierbij alvast een voorproefje:

  • NAJK staat volledig achter de boerendemonstratie van 1 oktober, want: jonge boeren produceren het voedsel van morgen.
  • NAJK zal druk bezig zijn met de afrondingen en organisatie van het NK Veebeoordelen dat op 5 oktober in Hoornaar plaatsvindt.
  • De maand oktober staat in het teken van het stikstofbeleid. Jonge boeren laten zich niet uitzwaaien. NAJK lobbyt daarom voor een beter beleid.
  • NAJK staat op de RMV in Hardenberg op 29, 30 en 31 oktober. Bezoek onze stand!

Succesvolle afsluiting van het project ‘De toekomst begint vandaag’

Aan het begin van dit jaar werden vijf enthousiaste prijswinnaars verblijd met een cheque van een spiksplinternieuw project van NAJK en de Rabobank: ‘De toekomst begint vandaag’. Deze vijf NAJK-leden kregen gedurende drie maanden een programma op maat aangeboden. Samen met een professioneel bedrijfsadviseur gingen ze aan de slag met hun toekomstvisie, probleem of grote verandering. Er werd een persoonlijk activiteitenplan opgesteld en om dit allemaal mogelijk te maken kregen de prijswinnaars een budget van €3000,- aangereikt. Inmiddels is het project feestelijk afgesloten. Laat je inspireren door het verhaal van deze jonge ondernemers!

Thomas Zijlmans: “biologische landbouw heeft de gunfactor”

Thomas Zijlmans raakte tijdens zijn studie steeds meer geïnteresseerd in de biologische akkerbouw. Dat wilde hij ook! Maar hoe pak je dit aan? En bovenal: wat zijn de bedrijfskundige consequenties van zo’n omschakeling? Tijdens dit project heeft Thomas deze consequenties voor zichzelf op een rijtje gezet. Het was een kwestie van de situatie in kaart brengen, een toekomstige situatie schetsen en de mogelijke scenario’s naast elkaar leggen. Door de kansen en beperkingen in beeld te brengen, kwam hij erachter dat vakmanschap erg belangrijk is. Hier valt volgens Thomas nog veel winst te behalen. De solvabiliteit ligt hoog, waardoor de markt wel tegen een stootje kan. Betekent dit dat hij in 2020 al de omschakeling gaat maken naar biologisch? Nee. Hoewel de biologische landbouw volgens hem wel de gunfactor heeft, duurt het sowieso twee jaar voordat een bedrijf volledig over kan naar biologisch. Daarnaast moet er eerst gekeken worden naar de mogelijke afnemers voordat hij deze sprong in het diepe kan wagen. Thomas ziet nog steeds kansen in de biologische sector en krijgt hierbij de vrijheid van zijn ouders om een eigen weg in te slaan.

Maarten de Groot: “we vertrekken naar het dorp waar ons hart ligt”

Wat als meerdere zoons melkveehouder willen worden? Maarten de Groot, veehouder in hart en nieren, kwam voor dit vraagstuk te staan. Het familiebedrijf dat zijn broer had overgenomen, was niet winstgevend genoeg om twee gezinnen te kunnen onderhouden.

In eerste instantie wilde Maarten zijn eigen weg inslaan. Na verschillende pogingen als bedrijfsleider en werkvakanties in het buitenland krijgt hij de mogelijkheid om in maatschap te gaan bij een andere boer in een dorpje verderop. Helaas bleek dit niet toekomstbestendig en stond hij begin dit jaar weer zonder boerderij. Om de situatie en de mogelijkheden in kaart te brengen, werd er een coach ingeschakeld. Deze coach liet Maarten inzien dat de drive om een melkveehouderij te runnen nog steeds aanwezig was. Hij wilde niets liever dan zelf een ondernemer zijn en zijn passie voor koeien vormgeven.

Vol goede moed ging hij met zijn vrouw en vader op zoek naar een mooi bedrijf om hun droom werkelijkheid te laten worden. Hoewel ze zich ook georiënteerd hadden op een veehouderij in Denemarken en Canada, was de stap naar het buitenland voor Maarten en zijn gezin te groot. Nadat ze samen met de boekhouder en de bedrijfsadviseur om de tafel hadden gezeten, vonden ze via funda in business een melkveebedrijf op zeven kilometer afstand van het ouderlijk huis. Er moest een bedrijfsplan gemaakt worden, banken werden benaderd voor de financiering en er werd contact gezocht met de verschillende melkafnemers. Hoewel het een erg tijdrovend proces is geweest, vertrekken deze doorzetters begin november definitief naar een prachtig melkveebedrijf in een dorpje waar hun hart ligt.

Joris van Lierop: verduurzamen of verbeteren?

Toen Joris van Lierop in de zomer van 2018 zijn opleiding Bedrijfskunde en Agribusiness afrondde, is hij per direct als mede-ondernemer op het thuisbedrijf aan de slag gegaan. Dit pluimveebedrijf is een echt gezinsbedrijf dat altijd op zoek blijft gaan naar verbeteringen. Ze produceren duurzame energie door middel van zonnepanelen en halen groene energie uit de mestproductie. Joris van Lierop zou graag het bedrijf van zijn ouders overnemen en is benieuwd of hun huidige strategie toekomstbestendig is.

Bij het eerste gesprek werd er gekeken naar waar Joris en het bedrijf nu stonden en waar hij als jonge ondernemer naar toe wilde in 2024. Zodoende kwam Joris bij de plannen om het pluimveebedrijf te optimaliseren. Hij wil op verschillende manieren het bedrijf verduurzamen. Dit wil hij doen door de stallen uit te gaan bouwen en de daken te voorzien van zonnepanelen. Daarnaast worden deze stallen van de nieuwste snufjes voorzien, waarbij de lucht schoner de stal uit gaat dan dat het erin komt. Hoewel de aanvraag van de vergunningen lang duurt, kijkt Joris vol goede moed naar de plannen voor 2024!

Linda Versluis: vernieuwde boerderijwinkel met volop beleving

Linda Versluis zet zich met hart en ziel in voor hun boerderijwinkel, Landwinkel Versluis, een voltallige groentewinkel met boeren delicatessen. Haar man houdt zich bezig met het akkerbouwbedrijf en de pluimvee tak. In de winkel wordt een groot deel van de tafelaardappelen en eieren rechtstreeks aan de consument verkocht. Er worden zoveel mogelijk producten uit de naaste omgeving gehaald. Hoewel Linda Versluis enorm blij is met de winkel die haar schoonvader destijds is gestart, kan ze niet wachten om deze winkel echt eigen te kunnen maken. De winkel krijgt een make-over om toekomstbestendig te worden. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de aankleding, looproutes en beleving.

Verschillende wensen, die binnen het ontwerp van één winkel samen moeten komen. Om hier een goed plan voor op te stellen, heeft Linda verschillende coachingsgesprekken gevoerd. Ze heeft andere boerderijwinkels bezocht om ideeën op te doen en is uiteindelijk bij Anne Visser en Hans Ravensbergen terecht gekomen. Anne Visser helpt Linda en haar man bij het ontwerp van de winkel en het bijbehorende stappenplan. Hans Ravensbergen is een strategisch adviseur die hen helpt met het complete plaatje inclusief marketingplan. In 2020 zal de vernieuwde winkel openen.

Remco Kruitbos: een goed advies is onbetaalbaar

Remco Kruitbos wilde gedurende dit project onderzoeken of het haalbaar is om een melkveebedrijf over te nemen van mensen die geen familie zijn. Om hierachter te komen is hij samen met zijn werkgever en verschillende adviseurs om de tafel gaan zitten. Na een flinke tijd kwam er een plan tot stand dat mogelijk haalbaar zou zijn, maar helaas werden niet alle onderdelen door de fiscus goedgekeurd.

De fosfaatrechten vormden een grote financiële hobbel voor Remco en zijn werkgever. Hierdoor was het voor beide partijen onmogelijk om tot een haalbaar en acceptabel plan te komen. Na een lange zoektocht die veel energie kostte, heeft Remco helaas moeten concluderen dat een bedrijfsovername er niet in zit. Toch is het project niet voor niets geweest. Volgens hem hebben ze er samen veel van geleerd en verliep de samenwerking vooralsnog voorspoedig.

Eye-opener voor noodzaak bedrijfsovernamefonds

Volgens Sietse Draaijer, bestuurslid van het NAJK, is dit project een mooi opstapje geweest voor het bedrijfsovernamefonds dat vanaf januari van start zal gaan. Zonder de bijdrage van dit project waren de kandidaten waarschijnlijk minder snel aan deze uitdaging begonnen. Wat ons betreft een echte eye-opener voor de noodzaak van dit fonds.

Joris van Lierop nieuwe afgevaardigde pluimvee

Maak kennis met onze nieuwe afgevaardigde pluimvee: Joris van Lierop. Als afgevaardigde ondersteunt hij Tim van der Mark, de dagelijks bestuurder met de portefeuille intensief, bij zijn taken. Joris runt samen met zijn ouders een pluimveebedrijf en is dan ook van jongs af aan al met veel plezier werkzaam bij de kippen. Daarnaast zet hij zich in als bestuurslid bij het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK) en draagt hij zijn steentje bij aan de Civil Dialogue Group (CDG) pluimvee, een adviesgroep van de Europese commissie. Joris van Lierop is hierbij de uitgelezen persoon om als afgevaardigde pluimvee zijn duit in het zakje te doen voor de intensieve sector.

Om Tim van der Mark, de dagelijks bestuurder met de portefeuille intensief, te ondersteunen in zijn taken zijn er de zogenoemde afgevaardigden in het leven geroepen. Omdat de portefeuille intensief verschillende takken kent (kalveren, pluimvee en varkens), met allemaal totaal verschillende belangen, is het bijna onmogelijk om als dagelijks bestuurder overal van op de hoogte te zijn. De afgevaardigden ondersteunen onze dagelijks bestuurder intensief. Dit doen ze door de nodige kennis met elkaar te delen en te sparren over bepaalde onderwerpen. 

Joris van Lierop, een agrariër in hart en nieren, weet met zijn 25 jaren jong precies wat hij wil: het familiebedrijf overnemen. In het dorpje Asten-Heusden staat het pluimveebedrijf van hem en zijn ouders, waar hij al van jongs af aan dag in dag uit te vinden is. Toen hij in de zomer van 2018 zijn opleiding Bedrijfskunde en Agribusiness afrondde en daarmee afstand deed van zijn studentenleven aan de HAS in Den Bosch, is hij per direct als mede-ondernemer op het familiebedrijf aan de slag gegaan. Hier hebben ze 165.000 leghennen die in de piekperiode meer dan 1.000.000 eieren per week kunnen produceren.

De liefde voor de agrarische sector is er bij Joris met de paplepel ingegoten. Van jongs af aan is hij al werkzaam bij de kippen en doet dit al jaren met veel plezier. Plezier dat hij graag wilt delen met andere jonge agrariërs. Om de positie van jonge boeren te versterken zet hij zich naast zijn werk op de boerderij ook in als bestuurslid van het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK) en draagt hij zijn steentje bij aan de Civil Dialogue Group (CDG) pluimvee, een adviesgroep van de Europese commissie. 

Joris van Lierop hoopt andere pluimveehouders net zo enthousiast te kunnen maken als hijzelf en is hierbij de uitgelezen persoon om als afgevaardigde pluimvee zijn duit in het zakje te doen voor de intensieve sector.

NAJK: Ga 14 oktober naar je provinciehuis!

NAJK roept, net als LTO, de leden op om aanstaande maandag 14 oktober om 12.00 uur bij de provinciehuizen te verschijnen. Dit om te protesteren tegen de provinciale regels over stikstof en deze van tafel te krijgen.

De afgelopen dagen zonden de provinciale afdelingen van NAJK al een brief naar hun gedeputeerden om de zorgen van jonge boeren te uiten. NAJK-voorzitter Andre Arfman: “de onzekerheid over de toekomst van de sector is groter dan ooit. De ontwikkelingsruimte die wij volgens alle regels en procedures hebben verkregen en noodzakelijk zijn voor het opbouwen van een duurzame toekomst, worden nu in één ruk afgepakt. Er is geld gestoken in vergunningverlening, er zijn stallen gebouwd en hierop zijn duurzame bedrijfsplannen geschreven. De jonge boeren hebben bewegingsvrijheid, tijd en vertrouwen nodig. Met de voorgestelde regels, waarin de provincies nog verder gaan dan de Regering voorstelt, wordt dit ons onmogelijk gemaakt. Het lijkt wel of de overheid ons uitzwaait!”

NAJK is het zat dat er ondanks de vele jarenlange inspanningen, de overheid niet luistert. Daarom roept het bestuur de leden op om maandag 14 oktober om 12:00 uur, samen met LTO-leden, te verzamelen bij hun provinciehuis.

Brief van zuivelsector aan minister Schouten over de stikstofmaatregelen

Den Haag, 10 oktober 2019
Onderwerp: Aanpak stikstofproblematiek

Geachte mevrouw Schouten,

De zuivelsector is doordrongen van de stikstofproblematiek waar heel Nederland voor staat en
heeft reeds aangegeven mee te willen werken aan een oplossing voor de ontstane situatie. Er moet
een nieuwe balans gevonden worden tussen economische activiteit en natuur. Nederland is
onlosmakelijk verbonden met een sterke en innovatieve agrarische sector en de zuivelsector
vervult hierin een belangrijke rol. Wij dragen bij aan de economie en zijn dragers van het
Nederlandse platteland.

Echter, de partijen in de Nederlandse zuivelsector maken zich buitengewoon veel zorgen wanneer
een aantal maatregelen zoals vermeld in de brief van 4 oktober de betekenis hebben die wij
vrezen. Dan is er sprake van een ongekende impact op de melkveehouderij, de melkverwerkende
industrie en alle andere schakels in de zuivelketen in Nederland.

De uitspraak van de Raad van State richt zich op het verlagen van de depositie van stikstof op
Natura 2000 gebieden. De door het kabinet voorgestelde maatregelen gaan ons inziens veel verder
dan dat en daarmee ook veel verder dan de adviezen van de commissie Remkes. Wij doelen met
name op de maatregelen rond extern salderen in combinatie met de inname van fosfaatrechten.

Wanneer wij uw brief goed hebben geïnterpreteerd, constateren wij dat in geval van extern
salderen, andere partijen buiten de landbouw ongelimiteerd stikstofruimte kunnen kopen in de
landbouw. In dit vrije marktmechanisme zullen partijen met de grootste financiële armslag de
winnaar worden met als gevolg een leegloop van de veehouderijsectoren en indirect het platteland.

Daarbovenop constateren wij, dat wanneer externe saldering plaatsvindt tussen private partijen,
dus ook tussen melkveehouders, altijd 100% van de fosfaatrechten gekoppeld aan de betreffende
productielocatie worden ingenomen. Hiermee wordt de sector volledig op slot gezet. Voor
melkveehouders is dan geen ontwikkelruimte meer aanwezig voor investeringen ten behoeve van
de verdere verduurzaming van de sector, mede met het oog op de klimaatafspraken en
kringlooplandbouw.

Met deze interpretatie van de brief moeten wij tot de conclusie komen dat er blijkbaar in dit land
geen plaats en geen perspectief meer is voor een dynamische, duurzame en innovatieve
melkveehouderij.

Wij kunnen ons dat niet voorstellen. Het grote geld gaat het platteland regeren en de veestapel
wordt ongestructureerd verkleind zonder een relatie te leggen naar het probleem waar het om
gaat: de stikstofdepositie op Natura 2000 gebieden.
Tot slot is het gewenst om de onzekerheden over de meet- en berekenmethodiek weg te nemen en
hierover op korte termijn brede overeenstemming te krijgen.

Het is van groot belang dat de sector van u zo snel mogelijk duidelijkheid krijgt. Langs deze weg
verzoeken wij u om de kabinetsreactie nader te verduidelijken en in te gaan op de beelden die de
brief bij ons oproept.

Met vriendelijke groet,

LTO Vakgroep Melkveehouderij
Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO)
Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV)
Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt – Melkveehouderij (NAJK)
NetwerkGRONDig
Biohuis – melkveehouderij
ZuivelNL

Brief aan IPO en provincies naar aanleiding van stikstofmaatregelen

Utrecht, 10 oktober 2019
Betreft: Zwaai de jonge boeren niet uit!

Geachte leden van het Interprovinciaal Overleg (IPO) en gedeputeerden van de provincies,

De uitspraak van de Raad van State op 29 mei 2019 over het Programma Aanpak Stikstof (PAS) heeft een enorme impact op onze maatschappij, economie en de vooraanstaande positie van Nederland op allerlei vlakken. We staan met elkaar voor een enorme uitdaging, die niet zomaar op te lossen is. Wij, jonge boeren, zijn enorm geschokt door de door het ministerie en door u voorgestelde maatregelen. De negatieve impact voor de agrarische sector op korte en lange termijn is enorm. Dit heeft ook zijn weerklank op het vitale platteland: de leefbaarheid, werkgelegenheid en ruimtelijke omgeving. De onzekerheid over onze toekomst is groter dan deze ooit is geweest. Samen met het ministerie zwaait u ons, jonge boeren, uit!

Vrijdag 4 oktober heeft minister Schouten van het ministerie van LNV de eerste maatregelen bekendgemaakt om uit de stikstofimpasse te komen. Op 8 oktober publiceerde u de nieuwe beleidsregels voor intern en extern salderen. Hoewel het uitgangspunt van de overheid is dat er geen gedwongen bedrijfsbeëindiging komt, wordt de agrarische sector op slot gezet door het afpakken van onze ontwikkelruimte, de vergunde ruimte die niet benut is en een afroming van 30% bij extern salderen. Daarbij maken wij ons grote zorgen over onze bedrijfsovernames. Die worden door de aangekondigde maatregelen niet meer aantrekkelijk en zelfs onmogelijk.

De ontwikkelingsruimte die wij volgens alle regels en procedures hebben verkregen en noodzakelijk zijn voor het opbouwen van een duurzame toekomst, worden nu in één ruk afgepakt. Er is geld gestoken in vergunningverlening, er zijn stallen gebouwd en hierop zijn duurzame businessplannen geschreven. De jonge boeren hebben bewegingsvrijheid en vertrouwen nodig. Met het huidige beleid wordt dit ons onmogelijk gemaakt. Wij, jonge boeren, de voedselmakers van de toekomst, worden Nederland uitgezwaaid.

U schrijft zelf op uw website dat u zich inzet voor een regionaal sterke economie en het stimuleren van innovatie. Een prima uitgangspunt, maar wij merken dat de stikstofmaatregelen haaks op uw inzet staan. Het toekomstperspectief voor jonge boeren verdwijnt met de voorgenomen maatregelen. De leefbaarheid op het platteland en de werkgelegenheid gaan achteruit, de ruimtelijke omgeving komt onder druk te staan, beleidsdoelen als kringlooplandbouw worden niet meer gehaald en de land- en tuinbouwsector stort als een kaartenhuis in elkaar. Er is geen bedrijfsontwikkeling en geen innovatie op deze manier meer mogelijk voor de agrarische sector. Kortom, het vitale platteland boert met deze maatregelen achteruit. Wij, jonge boeren, moeten ontwikkelingsruimte inleveren voor andere sectoren. De toekomst van jonge boeren was al onzeker en dit zet de toekomst helemaal op het spel.

Jonge boeren produceren het voedsel van morgen. Wij zijn essentieel voor het behoud van het vitale platteland en het beheer van het landschap. Geef ons bewegingsvrijheid en vertrouwen in de toekomst. Zwaai ons niet uit!

Met vriendelijke groet,

NAJK, AJF, GrAJK, DAJK, OAJK, GAJK, FAJK, LAJK, BAJK, ZAJK, HAJK

Overheid zwaait jonge boeren uit

Vrijdag 4 oktober heeft minister Schouten van het ministerie van LNV de eerste maatregelen bekend gemaakt om uit de stikstof-impasse te komen. Hoewel het uitgangspunt van de overheid is dat er geen gedwongen bedrijfsbeëindiging komt, wordt de agrarische sector op slot gezet door het afpakken van vergunde ruimte die niet benut is en een afroming van 30% bij extern salderen. Daarbij maakt NAJK zich grote zorgen over bedrijfsovernames. Deze aangekondigde maatregelen treffen ook bedrijfsovernames, waardoor deze niet meer aantrekkelijk worden. Het toekomstperspectief voor jonge boeren verdwijnt met de voorgenomen maatregelen, beleidsdoelen als kringlooplandbouw worden niet meer gehaald en de land- en tuinbouwsector stort als een kaartenhuis in elkaar.

De brief van minister Schouten aan de Tweede Kamer volgde als reactie op het advies van commissie Remkes dat woensdag 25 september gepubliceerd werd. De minister geeft in haar brief aan dat er al veel in gang is gezet en is bereikt. Toch is versnelling volgens haar noodzakelijk. NAJK reageert geschokt op deze Kamerbrief en maakt zich grote zorgen over de impact op zowel de korte als de lange termijn. “Wij, jonge boeren, hebben bewegingsvrijheid en vertrouwen nodig. Deze maatregelen houden ons verre hiervan. Wij jonge boeren moeten ontwikkelingsruimte inleveren voor andere sectoren. De toekomst van jonge boeren was al onzeker en dit versterkt het nog meer”, aldus Marije Klever, dagelijks bestuurder NAJK.  

Geen bedrijfsontwikkeling meer mogelijk
NAJK maakt zich grote zorgen over de bedrijfsovernames, bedrijfsontwikkelingen en de blijvers in de agrarische sector. Hoewel er een vrijwillige opkoopregeling komt voor bedrijven die willen stoppen, moeten de bedrijven rondom de Natura-2000 gebieden niet worden vergeten. “Het is van groot belang dat er voldoende ruimte blijft om te kunnen ontwikkelen voor bedrijven rondom Natura 2000-gebieden,” aldus Klever.     

De ruimte die boeren hadden binnen hun vergunning wordt nu door de overheid in één ruk afgepakt. Klever: “Het is erg vreemd dat stalruimte die nog niet gerealiseerd is, maar wel vergund, zo kan worden afgenomen. Boeren die ‘spantje voor spantje’ wilde groeien, moeten straks opnieuw ruimte vinden door intern en extern salderen, terwijl zij hier al wel een vergunning voor hadden.” 

De stikstofmaatregelen staan haaks op alle activiteiten om jongeren te stimuleren een agrarisch bedrijf over te nemen. Er is geen uitzondering gemaakt voor bedrijfsovernames, zowel binnen als buiten de familie, bij de voorwaarde voor extern salderen. Binnen dit hele maatregelenpakket ontbreekt het aan een toekomstperspectief voor jonge boeren. Agrarische bedrijfsovernames zijn simpelweg niet meer aantrekkelijk. De overheid zwaait jonge boeren uit!

Overheid brengt gehele economie aan het wankelen
De overheid heeft aangegeven dat bij het verkopen van ammoniakrechten de fosfaatrechten doorgehaald worden. De agrarische ondernemer die deze ammoniakrechten koopt, zal dus naast deze investering ook fosfaatrechten moeten kopen op een markt die door de stikstofmaatregelen in disbalans zal raken. Ook de pluimvee- en varkenssector komt op deze manier op slot te staan. Deze sectoren zijn al nagenoeg emissiearm, waardoor het voor hen niet mogelijk is om met intern salderen ruimte te creëren. 

De stikstofmaatregelen hebben daarnaast een negatief effect op de kringlooplandbouw, de bloei en innovatiekracht van de sector. Kortom, de gehele Nederlandse economie zal de negatieve effecten hiervan kunnen ondervinden. Niet alleen de boerenbedrijven zullen hierdoor stilstaan of omvallen, de negatieve effecten zullen voor de gehele keten voelbaar zijn.

Meten is weten: aandacht voor rekenmethodiek ontbreekt
Ook vind NAJK het verontrustend dat er zulke ingrijpende maatregelen worden doorgevoerd, terwijl er grote discussie bestaat over de betrouwbaarheid van bestaande rekenmodellen. In de Kamerbrief wordt het rekenmodel ook benoemd.  Klever: “Het is belangrijk dat er meer transparantie komt over de rekenmethodiek. Doordat deze transparantie ontbreekt zal draagvlak voor maatregelen uitblijven.”

Oplossingen voor PAS meldingen
De minister schrijft in haar brief dat er gezocht wordt naar een generieke eenmalige legalisering van de meldingen. Klever: “Het is positief dat er voor de meldingen een oplossing komt. Echter dient er aan de bedrijven die legaal zonder NB vergunning zijn gebouwd in de tijd voor de PAS ook een oplossing te worden geboden.”

Jonge boeren produceren het voedsel van morgen. Geef ons bewegingsvrijheid en vertrouwen in de toekomst. “Wij laten ons niet uitzwaaien!”

Taskforce legt uitdagingen verdienvermogen bloot

Verdienvermogen is een essentiële voorwaarde voor kringlooplandbouw. LTO Nederland, POV en NAJK benadrukken dit sinds de lancering van de kringloopvisie van minister Schouten. Het is dan ook goed dat het de ondertitel is van het vandaag uitgebrachte rapport ‘Goed boeren kunnen boeren niet alleen’ van de Taskforce Verdienvermogen, ingesteld door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het rapport bevat enkele interessante denkrichtingen, maar legt verder vooral de uitdagingen rondom verdienvermogen bloot.

Vrije handel en kringlooplandbouw
De Nederlandse land- en tuinbouw speelt een belangrijke rol in de Europese voedselproductie. In de gesprekken over kringlooplandbouw vragen LTO Nederland, POV en NAJK daarom steeds aandacht voor de impact van extra nationale regelgeving in een open economie. Als regelgeving voor hogere kosten zorgt die niet kunnen worden terugverdiend in het buitenland, of producten daardoor binnen Nederland niet meer concurrerend zijn met buitenlandse productie, dan verdwijnt de Nederlandse primaire sector.

De Taskforce Verdienvermogen erkent dit. Zij spreekt herhaaldelijk over het belang van een gelijk speelveld. Tegelijkertijd doet diezelfde Taskforce met het oog op de kringlooplandbouw tal van voorstellen die dit gelijke speelveld juist ondermijnen. Zo wordt geadviseerd de GLB-gelden grotendeels in te zetten voor het realiseren van de kringlooplandbouw. Dat is een zeer zorgelijk voorstel. In alle andere Europese landen wordt het GLB vooral ingezet voor directe inkomenssteun voor boeren en tuinders. Door als Nederland het GLB geheel anders in te willen gaan zetten ontstaat direct weer een ongelijk speelveld. Hetzelfde geldt voor het vergaande voorstel van de commissie om een heffing in te stellen op belastende emissies, zowel op Nederlandse productie als op importen. Genoemde partijen twijfelen ten zeerste aan de juridische en politieke haalbaarheid van zulke maatregelen – nog geheel los van de vraag of dit bedrijfseconomisch mogelijk zou zijn voor de primaire producent. Bovendien kan een dergelijke heffing nooit alleen in Nederland worden ingevoerd gelet op het gelijke speelveld.

Overheidssturing
De partijen uit de primaire sector zijn geschrokken van het dwingende sturingsmodel dat de taskforce adviseert. De overheid stelt wat de taskforce betreft de normen en bepaalt het ‘wat’ van de sector, het ‘hoe’ is vervolgens aan boeren, tuinders en ketenpartijen. Dat is een richting die de vertegenwoordigers van de primaire sector fundamenteel afwijzen. Het kan niet zo zijn dat de overheid de toekomst van de Nederlandse landbouw top-down bepaalt en dat boeren, tuinders en ketenpartijen daar vervolgens uitvoering aan moeten geven. Er is nadrukkelijk behoefte aan minder regels en meer ruimte, niet aan nog meer regels en verdere beperkingen.

De Taskforce Verdienvermogen pleit voor een dashboard waarmee ondernemers geprikkeld worden om steeds ambitieuzer normen te behalen. De 10% ‘best presterenden’ zijn leidend, waarbij de overheid de norm daar periodiek op aanpast. LTO Nederland, POV en NAJK zullen nooit akkoord gaan met zo’n top-down model. Verkeerde implementatie van zo’n advies zou betekenen dat de overheid steeds met regelgeving komt die voor 90% van de sector (nog) niet haalbaar is. Vertegenwoordigers van de primaire sector zien in het vaststellen van een ‘onomstreden set van indicatoren’ door de overheid een onmogelijkheid. Het opgelegde en verregaand delen van data levert bovendien vragen op over het eigenaarschap van data. Data hebben waarde en bevatten vaak bedrijfsgevoelige informatie.

Er zijn al heel veel pilotprojecten waarbij (aspecten van) kringlooplandbouw in de praktijk worden gebracht. Nederlandse boeren en tuinders zijn innovatief. LTO Nederland, POV en NAJK pleiten er daarom voor om bij een transitie richting kringlooplandbouw lessen te trekken uit de honderden initiatieven die er al zijn, in plaats van een kleine groep als ‘beste’ aan te wijzen en de normering daar op aan te passen.

Draagvlak sector
De Taskforce geeft aan dat hun advies ‘niet vrijblijvend is, en dat er geen weg terug is’. Dat zijn bepaald geen teksten die motiveren. LTO Nederland, POV en NAJK stellen vast dat, hoewel het rapport interessante denkrichtingen bevat, er fundamentele uitdagingen onbeantwoord blijven. Het verbeteren van het verdienvermogen blijft in het rapport te algemeen terwijl de doelen van wat er allemaal bereikt moet worden te specifiek wordt. Wat LTO Nederland, POV en NAJK betreft is dit advies aan de minister op verschillende punten voor stevige verbetering vatbaar. Het zoeken naar daadwerkelijke oplossingen is een proces waar de primaire sector én de rest van de keten volop bij betrokken moet worden. Alleen dan kunnen de juiste stappen op het juiste moment worden gezet. Daarbij is een fundamenteel uitgangspunt dat het verdienvermogen de eerste prioriteit heeft. Want inderdaad geldt het principe: ‘geen groen als je in het rood staat’.

Kom in actie op 1 oktober!

NAJK herkent zich in de zorgen die jonge boeren hebben over de toekomst van de sector en staat daarom achter de leden die 1 oktober deelnemen aan het boerenprotest in Den Haag. Daarnaast roept NAJK haar leden op om speelgoedtrekkers te doneren aan de actie #Doneerjetrekkertje.

Jonge boeren willen zich gehoord voelen
“Onze leden willen laten zien dat zij trotse jonge voedselproducenten zijn, maar het is ontzettend demotiverend dat er in het politieke en publieke debat vaak negatief over de landbouwsector gesproken wordt”, aldus NAJK-voorzitter Andre Arfman. Afgelopen zomer schreef NAJK al een brandbrief aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. NAJK ziet namelijk de bewegingsruimte en het vertrouwen in de toekomst van jonge boeren in hoge snelheid verdwijnen. Volgens Arfman kan een goede en publieksvriendelijke actie op 1 oktober laten zien dat jonge boeren trots, enthousiast en ambitieus zijn. Bovendien ondersteunt NAJK de initiatieven van lokale AJK’s.

Doneer je speelgoedtrekkers #Doneerjetrekkertje
Daarnaast ondersteunt NAJK de actie #Doneerjetrekkertje. Boeren kunnen hun speelgoedtrekkers doneren aan kinderen in gezinnen met een krappe beurs. Arfman: “Als NAJK zetten we ons in voor de volgende generatie boeren. De jeugd heeft de toekomst en we gaan ze hard nodig hebben. Mede daarom willen we als jonge boeren er zijn voor iedereen in de maatschappij. Speelgoedtrekkers zijn daar een mooi symbool voor.” #Doneerjetrekkertje is een initiatief van Boeren van Nederland, een groep boeren die actief de verbinding zoekt met de maatschappij. Op 1 oktober worden de trekkertjes verzameld op het Malieveld in Den Haag en overhandigd aan de Speelgoedbeurs Den Haag. Inmiddels staat de teller al op enkele honderden speelgoedtrekkers.
Boeren kunnen via de website www.doneerjetrekkertje.nl hun trekkertje opgeven en een persoonlijke boodschap meegeven aan de ontvanger.