Roy Meijer: “Koester de nieuwe generatie boeren en tuinders”

Tijdens een inspiratiesessie bij Interpolis in Leiden sprak NAJK-voorzitter Roy Meijer over de toekomst van jonge boeren en tuinders. Er zijn grote fundamentele veranderingen aanstaande voor de agrarische sector, ingegeven door duurzaamheid, digitalisering, milieuwetgeving en klimaatverandering. Voor jonge ondernemers hebben die grote impact. “Vanuit engagement samen optrekken met hen, bijvoorbeeld in onze jongerenraad,  helpt bij de weg naar een veiligere, duurzame en klimaatbestendige toekomst”, aldus Jaap Breugem, manager Agro van Interpolis.

Vanuit een breed perspectief schetst Meijer de kansen en uitdagingen voor jonge ondernemers. Hij licht toe hoe hij en NAJK zich inzetten om perspectief te creëren voor de lange(re) termijn. Jonge boeren en tuinders staan voor veel uitdagingen, maar er liggen ook mooie kansen. Ze hebben te maken met de maatschappelijke opgaven rond natuur, klimaat en hoe een goed verdienmodel te realiseren binnen de door de politiek vastgestelde milieugebruiksruimte. En de opdracht om als ondernemers bij te dragen aan voedselzekerheid en welzijn van mensen en dieren. Dat willen zij niet alleen doen. Meijer: “Dat moeten we samen met de overheid en het bedrijfsleven doen. Zij moeten aansluiten bij de nieuwe generatie en bieden wat zij nodig hebben. Dat is belangrijk, want de beslissingen van vandaag, hebben de meeste impact op de jonge boeren en tuinders van morgen.“

In Nederland en Europa is er een groot tekort aan jonge boeren en tuinders 
Dat terwijl hun bijdrage aan bijvoorbeeld onze geopolitieke positie in de wereld zo van belang is. “ Wij maken voedsel en dat kunnen we exporteren tegen delfstoffen en bijvoorbeeld energie. Dat we duurzaam moeten produceren is een no-brainer, maar dat kunnen we niet alleen. Daar hebben we de overheid en het bedrijfsleven voor nodig. Gaan die ons niet ondersteunen met kansen uit de markt of behulpzaam beleid, dan zullen jonge ondernemers het geluk elders beproeven.” stelt Meijer.

Jonge boeren en tuinders vormen de basis voor een duurzame toekomst.
Interpolis werkt samen met agrarisch ondernemers aan een toekomstbestendige, duurzame agrarische sector. Breugem: “Zij zijn een belangrijke en onmisbare factor, leveren gezond voedsel, bloemen en planten. Ook leveren zij steeds meer maatschappelijke diensten zoals het opwekken van energie en het beheren van natuur en landschap. Als verzekeraar, opgericht door boeren en tuinders, helpt Interpolis graag. Met het brengen van kennis, preventie en door mee te denken over veilig, duurzaam en toekomstbestendig ondernemen. En door mee te praten over de gewenste ontwikkelingen en de implementatie van innovaties.”

De gesprekken gaan nauwelijks over zekeren maar over ondernemerschap en bedrijfscontinuïteit.
Er ontstaat altijd een mooie dynamiek in de jongerenraad NAJK/Interpolis als het gaat over veilig ondernemen. De drijfveren van de jonge ondernemers zitten op recente of toekomstige overname en hun toekomst als ondernemer. Breugem: “De ervaring vanuit het verleden is waardevol. Net zo waardevol zijn nieuwe ideeën en ontwikkelingen. Dáárover heb je het ook met elkaar.  Vanuit engagement samen optrekken en kennis uitwisselen”.

Het vernieuwde platform van Boer zoekt Boer is live!

Vandaag is het zover: NAJK lanceert, samen met Rabobank, LLTB, ZLTO en LTO Noord het vernieuwde platform van Boer zoekt Boer. Het ‘oude’ principe van Boer zoekt Boer, maar dan in een nieuw jasje. Met deze livegang kunnen overdragers en potentiële opvolgers bij een buitenfamiliaire overname nog makkelijker met elkaar in contact komen.

NAJK ziet veel agrarische bedrijven eindigen, omdat er geen opvolger is. Tegelijkertijd zijn er veel jongeren die heel graag boer willen worden of een samenwerking aan willen gaan, zonder zicht op een agrarisch bedrijf. Met het initiatief ‘Boer zoekt Boer’ biedt  NAJK, samen met Rabobank, LLTB, ZLTO en LTO Noord begeleiding bij buitenfamiliaire bedrijfsovernames. De afgelopen jaren hebben al meerdere bedrijfsoverdragers en opvolgers elkaar gevonden en zijn er mooie samenwerkingen ontstaan. Met het platform dat sinds 1 mei  live staat, kan dat nu nóg makkelijker!

Hulp bij buitenfamiliaire bedrijfsovername
“Een bedrijf overdragen of overnemen is een complex proces en gaat niet van vandaag op morgen”, legt Coen van den Bighelaar, dagelijks bestuurder bij NAJK met de portefeuille bedrijfsovername, uit. “Via dit nieuwe platform kunnen potentiële stoppende ondernemers in contact komen met jonge, enthousiaste, toekomstige ondernemers. Bedrijfsbeëindiging kan hiermee bedrijfsopvolging worden!” Door een account aan te maken via boerzoektboer.najk.nl kan er deel worden genomen aan het online platform.

Kleine bijdrage, groot resultaat
Om het gebruikersgemak hoog te kunnen houden, wordt er jaarlijks een bedrag van €75,- geïncasseerd bij gebruik van het platform. Projectleider Marjan Holtland is enthousiast over de verbeteringen van het platform: “We kijken er naar uit om op ons vernieuwde platform nog meer positieve matches en succesvolle samenwerkingen te zien ontstaan!”

Neem met NAJK en WUR een kijkje bij jonge natuurinclusieve boeren

In mei organiseren NAJK en Wageningen Environmental Research (WEnR) vier bijeenkomsten op het erf van jonge natuurinclusieve boeren. Tijdens deze bijeenkomsten krijgen jonge boeren (tussen de 16 en 35 jaar) de gelegenheid om vragen te stellen, afwegingen te delen en inspiratie op te doen bij en met andere jonge boeren.

Bezoek de kaasmakerij van Siebe van de Crommert, het extensieve melkveebedrijf van Rick Dijkshoorn, het voedselbos van Mark Venner of de natuurinclusieve akkerbouwer Leendert Jan Onnes. Kom naar één van de vier bijeenkomsten en ga met elkaar in gesprek!

Ervaringen uitwisselen
Iedere bijeenkomst vindt plaats op het bedrijf van een jonge natuurinclusieve boer. Tijdens de bijeenkomst vertelt een onderzoeker van WEnR eerst kort wat over het onderzoek ‘Bewegen naar Natuurinclusieve Landbouw’. Daarna vertelt de jonge ondernemer over zichzelf, zijn bedrijf en neemt hij je mee op een rondleiding. Aan de hand van de presentaties en tijdens de rondleiding is er gelegenheid om vragen te stellen en ervaringen met elkaar uit te wisselen. Want: wat hebben jonge boeren nodig hebben om te bewegen naar natuurinclusieve landbouw? De bijeenkomst wordt afgesloten met een informele lunch.

Kom naar één van de vier bijeenkomsten:

Meld je snel aan, want VOL = VOL!
Inschrijven voor een van deze kosteloze workshop kan via dit inschrijfformulier. Voor elke workshop is plek voor 15 deelnemers. Wees er dus op tijd bij!

1234

Landbouwpartijen komen met crisisplan op vooravond Mestdebat

NAJK heeft samen met LTO Nederland, NZO (Nederlandse Zuivelorganisatie) en Natuurweide een plan opgesteld om uit de mestcrisis te komen. Zij roepen alle politieke partijen op om hiervoor hun steun uit te spreken tijdens het Mestdebat op donderdag 25 april. Boeren, bedrijfsleven en overheid zullen op de korte en lange termijn aan de bak moeten om ervoor te zorgen dat de mestcrisis wordt opgelost. De mestafzetkosten voor jonge boeren gieren de pan uit. Daarom roept NAJK de Tweede Kamer op om dit plan te steunen.

Ons aanbod
In het crisisplan stellen de landbouworganisaties een pakket aan ingrijpende maatregelen voor:

  • Verhoging van het percentage afroming buiten familieverband verhandelde fosfaat-rechten in de melkveehouderij naar 30%, rekening houdend met de impact voor jonge boeren;
  • Verlaging eiwitgehalte in koeienvoer, geborgd door de zuivelindustrie;
  • Tijdelijk versnelde daling van het aantal stuks melkvee in 2025/2026 middels vrijwillige reductieregeling;
  • Benutten van latente mestverwerkingscapaciteit;
  • Uitbreiding brede opkoopregeling met Brede Regeling Structuurversterking.

Ons verzoek
De bovenstaande maatregelen moeten zo snel mogelijk uitgewerkt worden in samenwerking met boeren, bedrijfsleven en overheid. Vervolgens wil NAJK graag samen met de overheid optrekken naar de Europese Commissie om te kijken naar een mogelijke overgangsregeling. Met deze overgangsregeling hopen we in Nederland tot eind 2027 op grasland 230 kilogram stikstof per hectare uit dierlijke mest te kunnen plaatsen. “Gezien de uitzonderlijke situatie en het feit dat wij zelf hard werken aan eigen maatregelen, kunnen wij ons niet voorstellen dat de Europese Commissie haar lidstaat Nederland hier niet bij wil helpen”, aldus Ruben Klein Teeselink, portefeuillehouder melkveehouderij bij NAJK.

Mestdebat en toekomstperspectief
“Het lot van jonge boeren ligt in handen van de Tweede Kamer”, stelt Klein Teeselink. Aankomende donderdag debatteert de Kamer over de mestproblematiek in de sector. Naast het plan van aanpak van het kabinet dient dit sectorplan zo snel mogelijk uitgewerkt te worden. NAJK is van mening dat het voor jonge boeren cruciaal is dat er nú stappen worden gezet en er toekomstperspectief wordt gecreëerd. Als dat niet gebeurt, zullen jonge boeren het bedrijf van hun ouders niet over kunnen nemen of kiezen zij ervoor te stoppen of te emigreren. “Dat is doodzonde, kijkend naar de enorme vergrijzing die plaatsvindt in onze sector,” aldus Klein Teeselink.

NAJK heeft zelf ook een bijdrage opgestuurd naar Kamerleden, deze input is hier te lezen.

Sector en keten bundelen krachten om tot doeltreffend 8e APN te komen

Een groot aantal organisaties uit de agrarische sector heeft de handen ineen geslagen om bij te dragen aan een betere waterkwaliteit in Nederland. Partijen uit zowel plantaardige als dierlijke ketens gaan als consortium de samenwerking met elkaar aan om invulling te geven aan het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (APN). Met de inhoud van het voorgaande 7e APN en vooral het proces daaromheen waren de sector- en ketenpartijen niet blij, daar hopen zij nu verandering in te kunnen brengen.

De groep bestaat uit organisaties van boeren en tuinders en ketenpartijen (BO Akkerbouw, Cumela, Vigef, LTO, NAJK, NAV, NMV, NZO, POV, Stichting TOG en Vigef). Dit consortium staat voor een toekomstbestendige land- en tuinbouw in Nederland. De partijen willen een doelgericht, effectief, uitvoerbaar en betaalbaar actieprogramma met maatregelen die passen bij een goede landbouwpraktijk. Dit vraagt om een vooruitziende blik en een proactieve houding van sector en keten. Hiertoe nemen de consortiumpartijen nu het initiatief. Een integrale benadering en het voorkomen van afwenteling zijn randvoorwaardelijk. Hiervoor zijn doelsturing en het meten van resultaten belangrijke instrumenten. Het is cruciaal dat de boeren en tuinders daarbij door de overheid ondersteund worden, via faciliterend beleid, monitoring, advisering en kennisdeling. De basis moet zijn dat de sector haar verdienvermogen behoudt.

De partijen uit het consortium gaan daarvoor graag de samenwerking aan met het ministerie van LNV. Zij zijn ervan overtuigd dat door nauw samen te werken doeltreffend beleid kan worden ingericht waarmee de waterkwaliteit nog verder kan worden verbeterd.

Jongerendag Melkvee- en Kalverhouderij biedt perspectief voor de toekomst

Hart van Holland zat vrijdag 19 april afgeladen vol met jonge melkvee- en kalverhouders die deelnamen aan Jongerendag ‘Het Kalf Centraal’.  Bijna 500 jongeren namen actief deel aan de workshops, deden mee in de paneldiscussie en pakten de microfoon bij de zaalgesprekken. In deze onzekere tijden kregen ze inspiratie voor de toekomst. Netwerken en kennis ophalen stond centraal. Enthousiast liepen ze aan het einde van de dag de deur uit met een voerschep die symbolisch de verbinding weergeeft tussen de kalver- en melkveehouderij.

Bij binnenkomst was het al een drukte van belang. De jongeren meldden zich aan en er werd volop genetwerkt. Na een kop koffie openden kennismakelaars Lilian van Uhm (melkveehouderij) en Henriëtte Rozendaal (kalverhouderij) de dag. Na de film ‘Het Kalf Centraal’ verplaatste iedereen zich naar de vijf workshops.

Workshops over actuele onderwerpen
Een vijftal workshops werd gegeven over actuele onderwerpen waar de deelnemers graag meer over wilden weten. In ‘Respectvol omgaan met dieren’ werden tips & tricks gegeven over behendig veetransport. In ‘Kalfvolgsysteem’ werd ingegaan op het verbeteren van de kwaliteit van jonge kalveren. In ‘De 28-dagen-regeling’ werd ingegaan op de positieve leringen uit Duitsland. De meest recente onderzoeksresultaten, en hoe die in praktijk toe te passen, werden behandeld in ‘Weerstand, stress en voeding; de overgang van het kalf’. Tenslotte leerden de jongen ondernemers om begrip en verbinding met de maatschappij toe te passen, door storytelling in te zetten in ‘Vertel je verhaal’.

In gesprek met Dick Veerman

Na de lunch wist Dick Veerman van Foodlog de jongeren te prikkelen met opmerkingen als: “‘Stop met sloopmelk’ is een enorme kans” en “als er ergens ruimte is voor koeien dan is het in Nederland Grasland”. Met ChatGPT bouwde hij Nederland als ‘Singapore aan de Noordzee’. Vervolgens gaf hij de zaal het woord: met rode en groene kaarten gaven jonge boeren aan of ze zelf een visie hebben voor de toekomst of dat de overheid dit perspectief moet bieden. De aanwezige jongeren waren niet bang de microfoon te pakken en zich in de discussie te mengen. Dick sloot zijn verhaal af met de woorden: “Het is duidelijk, er is perspectief, dat zit in deze zaal”.

Indrukwekkend en leerzaam verhaal

Maarten van der Weijden kreeg de zaal stil met zijn indrukwekkende verhaal. Zijn vader leerde hem de harde les dat hij zelf verantwoordelijk is voor wat hem overkomt in het leven. Maar toen werd hij ziek: hoe kon hij daar nou wat aan doen? “Het feit dat ik er niet zelf verantwoordelijk voor was, dat het niet mijn schuld was, maakte het een soort van draaglijk. Het jezelf gevangen houden in schuldgevoel dat jij verantwoordelijk bent voor de situatie waarin je zit, maakt het krampachtig en minder draaglijk.” Later, bij het winnen van de Olympische Spelen en bij het zwemmen van de Elfstedentocht besteedt hij alleen aandacht en energie aan die dingen waar hij invloed op heeft. Dan zorg je dat je geen energie stopt in frustraties, want dat wat je niet in de hand hebt kun je niet aanpassen.

Hij sloot de dag af met de woorden: “Wat wens ik jullie toe in die toekomst die zo onzeker is? Dat met al dat harde werken dat nodig is om te blijven bestaan het ook gewoon een beetje leuk is. Duw de frustratie zo ver mogelijk van je weg. Focus op: wat kan ikzelf, wat kan ik er dan wél aan doen? Zoek elkaar op om het samen te doen. En vergeet niet: als het de eerste keer niet lukt, dan mag je het rustig nog een keer proberen.” Beter hadden wij de dag niet kunnen afsluiten! Presteren doe je niet alleen.

NAJK blij met concrete stap invoering RENURE

Vandaag (vrijdag 19 april) heeft de Europese Commissie een voorstel gepubliceerd met betrekking tot het toestaan van RENURE (kunstmestvervangers) in Europa als onderdeel en aanpassing van de huidige Nitraatrichtlijn.

Dit is iets waar NAJK samen met vele andere partijen en organisaties al lange tijd voor pleit aangezien het goed is voor de verduurzaming van de land- en tuinbouw en voor een gedeelte een oplossing kan zijn voor het huidige mestprobleem in Nederland. We zijn blij dat er in het voorstel gerefereerd wordt aan de adviezen van het Joint Research Centre over de criteria die gebruikt zouden moeten worden bij het toestaan van RENURE”, aldus Gerben Boom, portefeuillehouder Internationaal.

Nitraatrichtlijn
NAJK is blij dat er nog voor de herziening van de gehele Nitraatrichtlijn mogelijkheden geboden worden voor het toestaan van RENURE en dat er dus snel actie ondernomen kan worden. In het voorstel staat dat lidstaten na invoering van de wetsaanpassing op nationaal niveau de toelating moeten regelen.

Oproep aan Nederlandse overheid
NAJK doet dan ook op de oproep aan de Nederlandse overheid om nu zo snel mogelijk alle voorbereidingen te treffen voor het gebruik maken van deze regeling. Dat betekend dat er duidelijke richtlijnen moeten komen met betrekking tot vergunningverlening en dat er een passende borging en monitoring moet komen voor de toepassing van de kunstmestvervangers. “Wij als NAJK willen hier graag over mee denken en zullen het net uitgekomen voorstel de komende dagen dan ook verder bestuderen en daarmee aan de slag gaan”, aldus Boom.

DeLaval zet kennispartnerschap met NAJK voort

DeLaval en NAJK blijven elkaar de komende jaren versterken. In het Drentse Witteveen tekenden Geert-Jacob van Dijk (Algemeen Directeur bij DeLaval Benelux) en NAJK-voorzitter Roy Meijer een nieuwe partnerovereenkomst. NAJK is erg blij met deze verlenging. Op naar wederom twee mooie jaren!

NAJK sluit partnerschapovereenkomsten met belangrijke spelers uit de agrarische sector. Zo worden NAJK-leden verrijkt met relevante informatie en volgen ze de laatste ontwikkelingen van de agrarische sector op de voet. Met de verlenging van het partnercontract tekenden Geert-Jacob van Dijk en Roy Meijer, onder toeziend oog van o.a. DeLaval’s CEO Paul Löfgren en CFO Christian Poggensee voor twee extra jaren aan uitwisseling en kennisdeling.

Breed georiënteerd
Als belangenvereniging voor de jonge boeren en tuinders vertegenwoordigt NAJK een jonge, enthousiaste groep van zo’n 8.000 agrarisch ondernemers. “NAJK is blij met de voortzetting van het partnercontract met DeLaval”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. “DeLaval is een wereldwijde speler op melkveegebied. Ook zij zien dat jonge boeren steeds schaarser worden in de gehele wereld en zien daarom het belang van deze samenwerking in. Er gezamenlijk voor zorgen dat jonge melkveehouders toekomst blijven zien in hun bedrijf en de technieken die zij hier kunnen toepassen.”

Klanten van de toekomst
Optimalisatie van de melkproductie, bedrijfsrendement en het verbeteren van het welzijn van mens en dier op een verantwoorde manier, daar zet DeLaval zich met hart en ziel voor in. Geert-Jacob van Dijk is erg tevreden met het voortzetten van de samenwerking met NAJK: “Agrarische Jongeren zijn onze klanten van de toekomst. We helpen ze graag hun doelen en ambities te behalen. Door goed voorbereid te zijn op de toekomst en met een gezonde dosis ondernemerschap kun je als jonge ondernemer, ook in een steeds veranderende omgeving, grote stappen zetten. DeLaval denkt in oplossingen, heeft meer dan 140 jaar kennis en ervaring en deelt dit graag met de leden van NAJK.”

Wat deed NAJK voor jou in maart?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, de achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden. Daarnaast ontwikkelen we trainingen en cursussen, regelen we winacties en behartigen we jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in maart? Hier een kleine greep uit alle activiteiten:

  • Donderdag 7 maart stuurde NAJK een brief naar de EU evaluatiecommissie van de Nitraatrichtlijn. NAJK haalt in haar reactie vijf punten aan die aangepakt moeten worden om de Nitraatrichtlijn op een meer haalbare en effectieve manier in te steken. Lees meer.
  • Begin maart verscheen de nieuwe editie van ons ledenblad BNDR met het thema ‘Eiwit’, dit keer in een vernieuwde lay-out!
  • Op maandag 11 maart is RVO-directeur René van der Burg met zijn team op bezoek geweest op het akkerbouwbedrijf van dagelijks bestuurder Hilde Coolman om te praten over uitvoerbaarheid van beleid op het boerenerf. Samen met de portefeuillehouder internationaal, Gerben Boom, is er toegelicht wat het (negatieve) effect is van tegenstrijdige maatregelen en hoge administratiedruk op de dagelijkse bedrijfsvoering van jonge boeren.
  • NAJK-voorzitter Roy Meijer gaf een korte voordracht bij de WUR over de onduidelijke kaders voor jonge boeren.
  • Maart was een belangrijke maand voor het convenant dierwaardige veehouderij. Op dinsdag 19 maart is er in de Tweede Kamer gestemd over de wijziging van de Wet Dieren. NAJK had graag gezien dat de reparatiewet in ongewijzigde vorm was aangenomen, maar is opgelucht dat het slechtste scenario is afgewend. Lees meer.
  • Woensdag 20 maart was de kickoff van de MaïsChallenge 2024. Na een opening van de organisatoren NAJK, Limagrain en FrieslandCampina werd het startsein gegeven voor de kick-off van deze zevende editie. De dag werd afgesloten door melkveehouder en dagelijks NAJK-bestuurder, Ruben Klein Teeselink. Lees meer.
  • Dagelijks bestuurder met de portefeuillie melkveehouderij, Ruben Klein Teeselink, was diezelfde avond spreker in het gezamenlijke webinar over de Wet Dieren, die NAJK samen met DDB, LTO, NMV en ZuivelNL orgainseerde. Kijk het webinar hier terug.
  • Woensdag 27 maart was NAJK-voorzitter Roy Meijer te gast bij het Zone.college in Doetinchem. Hij gaf hier een presentatie aan studenten met het onderwerp ‘De wereld stopt niet bij je erfgrens’.
  • NAJK verwelkomde een nieuwe portefeuillehouder leefomgeving! De 25-jarige Merel Straathof is tijdens de algemene ledenvergadering op donderdag 28 maart unaniem verkozen tot nieuwe dagelijks bestuurder van NAJK. Lees hier meer of bekijk de video waarin ze zichzelf voorstelt.
  • NAJK-voorzitter Roy Meijer en dagelijks bestuurder Gerben Boom werden uitgenodigd voor de formatiegesprekken. In gesprek met de informateur en de vier partijen hebben zij naar voren gebracht wat NAJK belangrijk vindt: beleid voor de lange termijn dat leidt tot perspectief voor jonge boeren en tuinders die een bedrijf willen voortzetten in Nederland.

Wat doet NAJK voor jou in april?

Natuurlijk zit NAJK ook in de maand april niet stil. Houd de NAJK-site en de socials in de gaten voor het allerlaatste nieuws! Hierbij alvast een voorproefje:

  • Donderdag 4 april is CEJA-voorzitter en algemeen bestuurder Peter Meedendorp te gast bij De Balie om te spreken over de toekomst van de Europese landbouw.
  • In april zal er meer bekend worden over de vestigingssteun voor de jonge boeren.
  • Op 23 en 24 april is het weer tijd voor de Grasweidedagen van NAJK en Aeres Hogeschool Dronten.

Het lot van de jonge boer in handen van de Tweede Kamer: duidelijkheid over mestproblematiek blijft uit

Het kabinet heeft op vrijdag 5 april een brief verstuurd naar de Tweede Kamer over de mestproblemen in de agrarische sector. Deze zijn onder meer het gevolg van het verlies van derogatie en het aanwijzen van NV-gebieden en bufferstroken. Bij jonge veehouders, zeker in gebieden waar veel gebruik wordt gemaakt van de derogatie, zijn mestafzetkosten gigantisch gestegen. Hierdoor zitten onze jonge veehouders in de problemen. NAJK vindt dat er een goed uitgewerkt plan van aanpak moet komen voor de korte en de lange termijn: anders is een koude sanering onvermijdelijk.

De Kamerbrief is een antwoord op vragen van de formerende partijen die gesteld zijn aan het demissionaire kabinet. Bij deze brief bevindt zich ook een plan van aanpak, die door het kabinet in de maak was als invulling van een kamerbreed verzoek om te komen tot een oplossing voor de mestproblematiek. De Kamer zal moeten besluiten of dit plan in zijn geheel, gewijzigd, of totaal anders uitgevoerd moet worden om de acute mestproblematiek op te lossen door het kabinet: huidig of nieuw. Ongeacht waarvoor gekozen wordt: als de Tweede Kamer nog een landbouwsector wil over 10 tot 15 jaar, zal het jonge veehouders door deze mestcrisis heen moeten helpen. NAJK geeft een korte reflectie op de problematiek, het plan van aanpak en haar inzet in de Tweede Kamer.

Disbalans in de mestmarkt
Balans in de mestmarkt ontstaat als mestproductie, mestverwerking en mestplaatsingsruimte in evenwicht zijn. Door het wegvallen van de derogatie, het aanwijzen van de NV-gebieden en de bufferstroken is de plaatsingsruimte drastisch afgenomen. Hierdoor is er een acute crisis ontstaan op de mestmarkt met als gevolg dat jonge veehouders hoge kosten voor mestafzet voor hun kiezen krijgen. “Door deze opstapeling van tegenslagen komen overnames van melkveebedrijven en bedrijfsvoeringen van jonge melkveehouders in gevaar. Gezien de vergrijzing van onze sector kan dat niet de bedoeling zijn”, aldus portefeuillehouder melkveehouderij, Ruben Klein Teeselink. Het plan van het kabinet was een poging om tot een oplossing te komen, maar nu is de Tweede Kamer aan zet. NAJK waardeert dat het kabinet een poging heeft gewaagd tot het zoeken naar een oplossing voor het probleem. Het is een aanzet, maar het biedt geen volledige oplossing voor een evenwicht op de mestmarkt op de korte en (middel)lange termijn.

Reflectie plan van aanpak
In het plan van aanpak (waar nog geen Kamer meerderheid voor is) zitten positieve en negatieve onderdelen. De brede vrijwillige opkoopregeling die benoemd wordt, ziet NAJK als een goed instrument om ruimte te geven aan de boeren die willen stoppen. De mestproductie zal hierdoor gaan zakken met als gevolg dat een generieke korting mogelijk wordt voorkomen. Dit is enkel een oplossing voor de middellange termijn. Daarnaast zorgt het ook voor een structurele daling in de stikstofdeken waardoor PAS-melders gelegaliseerd kunnen worden. “Ook interimmers moeten hier volgens ons gebruik van kunnen maken”, aldus Klein Teeselink. NAJK is opgelucht dat het kabinet afziet van een generieke korting op korte termijn, omdat deze maatregel desastreuze gevolgen zal hebben voor het verdienvermogen van jonge veehouders. Ook waardeert NAJK de verhoging van de graslandsubsidie die ervoor zorgt dat de financiële druk bij jonge melkveehouders iets wordt verlicht.

Als het gaat om een nieuwe derogatie stelt het plan van aanpak dat de Europese Commissie hiervoor geen ruimte ziet. “Voor jonge veehouders is dit desastreus en heeft dit grote gevolgen”, aldus Klein Teeslink. Het op korte termijn toestaan van RENURE is een belangrijk onderdeel voor NAJK en daarom is er ook waardering voor de inzet van het kabinet op dit onderwerp. De randvoorwaarden en de toelatingstermijn van RENURE zijn nog niet ingevuld, maar zeer bepalend voor de vraag of het ons gaat helpen. Dit baart NAJK grote zorgen. Duidelijkheid is snel vereist. In de brief wordt ook het afromen van fosfaatrechten en dierrechten bij verhandeling gezien als een oplossingsrichting voor het verminderen van de mestproductie. NAJK is blij dat het kabinet ziet dat deze maatregel grote negatieve effecten heeft op jonge veehouders, omdat zij te maken krijgen met duurdere fosfaat- en dierrechten. Enkel aandacht voor dit probleem is niet voldoende. Het uitblijven van een concrete oplossing hiervoor geeft jonge veehouders grote onzekerheid. “De Tweede Kamer moet jonge veehouders hiervan uitzonderen, omdat de verhoging van de investeringskosten voor fosfaat- of dierrechten hun toekomstperspectief enorm ondermijnt”, aldus Wendy Kicken portefeuillehouder pluimvee, varkens, en kalverhouderij. De invulling van grondgebondenheid middels een graslandnorm is een ander punt. “Hoewel NAJK niet tegen een grondgebonden melkveehouderij is, is het voor ons onduidelijk en niet logisch wat de graslandnorm als invulling hiervan bijdraagt aan een nieuw evenwicht op de mestmarkt”, aldus Klein Teeselink.

Inzet in de Kamer
De mestproblemen moeten worden opgelost en de Tweede Kamer is daarvoor nu aan zet. Het plan van het kabinet biedt handvatten, maar is nog lang niet afdoende. De Tweede Kamer zal moeten bepalen of en zo ja, hoe zij ons verder willen helpen met concrete maatregelen. “Welke maatregelen de kamer ook gaat treffen, er moeten concrete afspraken gemaakt worden over hoe de overheid jonge boeren helpt om deze maatregelen op hun bedrijf toe te passen. Als deze afspraken niet gemaakt worden, dan geeft dit nul perspectief voor jonge boeren.”, aldus Kicken. NAJK zal zich hiervoor hard maken in de gesprekken die de komende weken gevoerd worden met de landbouwwoordvoerders van de Tweede Kamer.