NAJK heeft op woensdag 7 december uitgebreid gesproken over de Green Deal met Lukas Visek, lid van het kabinet van Eurocommissaris Frans Timmersmans. De dag ging van start met een gesprek over de verschillende agrarische sectoren in Nederland. Daarna volgde een rondetafelgesprek over de uitdagingen en zorgen rondom de Green Deal waaraan zo’n 20 afgevaardigden van verschillende jongerenraden aansloten. Afsluitend volgde een gesprek over (waardecreatie in) ketens.

Eerder dit jaar heeft NAJK haar actieplan Green Deal gepresenteerd. Als vervolg daarop nodigde NAJK Lukas Visek uit om naar Nederland te komen en daar verder in gesprek te gaan over de Green Deal. Na instemming van Lukas Visek organiseerde NAJK een dagvullend programma.

Presentatie
De dag vond plaats bij Vereijken Kwekerijen in het Brabantse Beek en Donk. NAJK-lid Teun Vereijken vertelde over de kwekerij en gaf een rondleiding door de verpakkingshal. Daarbij is verder gesproken over energie, reductie van gewasbescherming en etikettering. Vervolgens gaven dagelijks bestuurders van NAJK presentaties over de verschillende agrarische sectoren, om zo de Nederlandse situatie goed onder de aandacht te brengen bij de Europese Commissie.

Rondetafelgesprek
In de middag was er een rondetafelgesprek over de Green Deal. Vertegenwoordigers van verschillende jongerenraden van coöperaties (ABZ De Samenwerking, Agrico, Agrifirm, Avebe,  Cosun, CRV, CZAV, CZ Rouveen, DOC Kaas, FrieslandCampina en Rabobank) en een aantal bestuurders van belangenverenigingen voor jonge boeren uit andere Europese landen gingen met Lukas Visek in gesprek aan de hand van een aantal stellingen. Zo werd er gesproken over consumentengedrag, markten, nieuwe verdienmodellen, reductie van gewasbescherming in relatie tot verminderde opbrengsten en natuurinclusiviteit. “Het was een waardevolle en soms heftige discussie. We hebben goed kunnen laten zien wat we willen en kunnen, maar ook waar onze zorgen liggen. Jonge boeren en tuinders willen graag stappen zetten, maar de grote vraag is wel: door wie worden de gevolgen betaald?”, aldus dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille internationaal, Peter Meedendorp. Ook werd er aan Lukas Visek een boekje aangeboden waarin alle jongerenraden hadden opgeschreven wat hun uitdagingen en zorgen voor de Green Deal zijn.

Ketens
Als laatste onderdeel van het programma werd er gesproken over waarde creëren in ketens. NAJK is al langer betrokken bij het project Waardecreatie in ketens (Wik), waarin verschillende partijen bij elkaar gebracht worden, om zo elkaars taal te gaan verstaan en om uiteindelijk met elkaar ketens te gaan bouwen. Een aantal vertegenwoordigers van Wik waren aanwezig en gaven een presentatie hoe de waardeketens gecreëerd kunnen worden en wat daarvoor nodig is van de overheid. Gezien een groot deel van de Nederlandse producten verkocht wordt op de Europese (interne) markt, was een belangrijke gespreksvraag hoe er waardeketens voor de Europese markt gecreëerd kunnen worden.

Meedendorp: “Met dit intensieve programma hebben we Lukas Visek goed de Nederlandse situatie kunnen laten zien en onze input kunnen geven. We kijken daarom terug op een geslaagde dag en zien uit naar het vervolg.”

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) verandert vanaf 2023 en dit brengt de nodige vragen met zich mee. Vorige maand deelden we al een aantal bijeenkomsten met jullie, maar het ministerie heeft hier weer een nieuwe datumreeks aan toegevoegd. Deze bijeenkomsten over het nieuwe GLB-NSP bieden praktische uitleg en de mogelijkheid tot het stellen van vragen. Op welke datum is er eentje bij jou in de buurt?

Het nieuwe GLB richt zich op de verdere verduurzaming van de landbouw. Als boer kun je bijvoorbeeld vergoed worden voor het uitvoeren van eco-activiteiten. Het GLB zal dus anders worden dan je nu gewend bent, maar welke kansen biedt het jou en je bedrijf? Tijdens een informatieavond vertellen beleidsadviseurs van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) meer over het nieuwe GLB.

Fysieke bijeenkomsten
In verschillende regio’s van Nederland worden bijeenkomsten georganiseerd over het nieuwe GLB. Hieronder de datums en locaties.

• 8 december, Wieringerwerf
• 12 december, Barneveld
• 14 december, Sneek
• 15 december, Drachten
• 15 december, Zwolle
• 19 december, Zuid-Beijerland

Je kunt je via dit aanmeldformulier inschrijven voor één van bovenstaande bijeenkomsten.

Op donderdag 1 december heeft NAJK een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan de hoofdtafel van het landbouwakkoord. Gezien alle opgaves die op de sector afkomen, lijkt perspectief soms ver weg. Het landbouwakkoord gaat over de toekomst van de land- en tuinbouw en dus over ons: jonge boeren en tuinders. Daarom heeft het NAJK-bestuur besloten aan het landbouwakkoord deel te nemen.

Vorige week gaf minister Adema in een Kamerbrief verdere toelichting op het landbouwakkoord. Hij gaf daarin aan dat hij in het landbouwakkoord samen met relevante partijen wil werken aan een toekomstbestendige Nederlandse landbouw in 2040. Een landbouw die volgens hem van strategisch belang blijft voor Nederland, toonaangevend moet blijven en waarbij de boer aan het roer blijft staan.

Toekomst jonge boer en tuinder
“Er komt veel op de sector af. Dat maakt de jonge boer en tuinder soms moedeloos. Maar de grote droom van velen blijft toch om het agrarisch bedrijf over te nemen. Dit akkoord gaat over 2040, de toekomst van de jonge boer en tuinder. Daarom doen wij mee”, aldus NAJK-voorzitter Roy Meijer. “We moeten een gedeelde visie ontwikkelen die antwoord geeft op de kernvraag: wat is de functie en meerwaarde van onze land- en tuinbouw op wereldwijde, Europese, nationale en regionale schaal”. NAJK vindt het verdienvermogen van de boer een cruciale voorwaarde voor het akkoord. Daarnaast zal NAJK zich in het landbouwakkoord inzetten op: beschikbaarheid van grond, juridische zekerheid, ruimte voor verduurzaming en bedrijfsovername.

Benieuwd naar de reactie van  NAJK op de Kamerbrieven over stikstof, water en bodem en het Nationaal Programma Landelijk Gebied? Kijk hier.

Op 21 oktober heeft het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), in het kader van het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn (APN), twee gewaslijsten gepubliceerd. NAJK heeft hier haar reactie op gegeven en vindt het noodzakelijk dat de definities voor winterteelt en vanggewas opnieuw worden vastgesteld. Volgens de belangenbehartiger van de jonge boeren en tuinders dient er rekening gehouden te worden met regionale bodemeigenschappen en de kwaliteit van bodem en gewas. Daarnaast moeten de economische en organisatorische gevolgen voor de gehele keten niet worden vergeten.

Door het ministerie van LNV zijn winterteelten gedefinieerd als (1) gewassen die uitsluitend na 1 november worden geoogst, (2) de hele winter op het veld staan, en/of (3) gewassen die na 1 oktober meer stikstof opnemen dan een geslaagd vanggewas. Met deze definitie wordt er niet voldoende rekening gehouden met de praktijk. NAJK heeft in haar reactie een aantal punten aangedragen waarop de regeling knelt met de praktijk.

Kwaliteit van gewas en bodem
Eén van deze knelpunten is dat er in de definiëring geen rekening wordt gehouden met de gevolgen voor de kwaliteit van het gewas en de bodem. Een gevaar van kalenderlandbouw is het risico van weersinvloeden. Soms is het niet verstandig of praktisch niet mogelijk om gewassen te oogsten of vanggewassen in te zaaien op de gewenste datum. Schade aan de structuur van de bodem kan dan niet altijd worden voorkomen. Het hanteren van een uiterste inzaaidatum kan dus soms juist meer schade aanrichten dan dat het oplevert. Tegelijkertijd veranderen het klimaat en de seizoenen zodanig dat sommige gewassen langer de tijd nodig hebben voor de afrijping. Het vereiste om te oogsten vóór eind september kan grote gevolgen hebben voor de opbrengst en de kwaliteit van landbouwproducten, waarin we als Nederland momenteel juist voorop lopen.

Grote gevolgen voor de keten
Een ander belangrijk punt is dat er in de gewaslijsten nu geen rekening wordt gehouden met de economische en organisatorische gevolgen voor de keten. Als de oogstperiode wordt verkort tot uiterlijk 1 oktober zullen verwerkende fabrieken zich drastisch moeten aanpassen en de productiecapaciteit moeten verhogen in het kortere seizoen. Dit leidt tot onder andere hogere pieken in energie- en waterverbruik en logistiek transport. Wellicht zelfs met een verplaatsing van de algehele teelt naar het buitenland als gevolg. Natuurlijk heeft het verkorten van de oogstperiode ook effect op de primaire bedrijven. Voor een aantal agrarische ondernemingen zal er een (hoofd)teelt wegvallen, omdat het simpelweg niet meer rendabel is om het gewas te verbouwen.

Het gevolg van onder andere deze knelpunten is het ontbreken van een aanmerkelijk aantal gewassen op de vanggewassenlijst en de winterteeltenlijst. Elk gewas heeft zijn eigen kenmerken waarom ze essentieel zijn in het teeltplan van de agrarische bedrijven. Lees hier de hele reactie van NAJK op de gewaslijsten.

Definities opnieuw vaststellen
Als NAJK stellen we voor dat het ministerie van LNV, samen met partijen uit de agrarische sector, de definities voor winterteelt en vanggewas opnieuw beoordeelt. Aan de hand van deze herziene definities kan de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet (CDM) opnieuw gevraagd worden om lijsten op te stellen met winterteelten en vanggewassen. Omdat dit proces tijd kost, zien wij als NAJK geen andere mogelijkheid dan de verplichting om voor 1 oktober een vanggewas te zaaien op zand en lössgronden één jaar uit te stellen. Alleen op deze manier kunnen er werkbare gewaslijsten worden gehanteerd in de komende teeltplannen.