Kringloopboeren wordt het nieuwe credo voor de komende tijd, daar ben ik van overtuigd! Slepen met grondstoffen over de wereld, waardoor er in Brazilië mineralentekorten ontstaan en hier mestoverschotten, valt niet uit te leggen. De komst van de KringloopWijzer in de melkveehouderij en hogere bemestingsnormen in de akkerbouw geven aan dat er meer aandacht voor het beter afpassen van mineralen komt.
In het sluiten van kringlopen kun je heel ver gaan. Op ons vleesvarkens- en akkerbouwbedrijf gebruiken we 25% van de dierlijke mest op ons land en voeren we 25% van eigen bodem. Ik dacht altijd dat we door 40% van ons voer via bijproducten/granen uit de regio te halen en alle mest in de regio af te zetten de kringloop al heel ver gesloten hadden. Maar nu denk ik er anders over. Misschien bedrijfsblindheid? We kopen kunstmest, teveel mineralen spoelen uit en we stoten ammoniak uit. Voor het laatste deel voer worden flink wat transportkilometers gemaakt en we verbruiken ook nog een flinke hoeveelheid stroom.
Van de andere kant. Op bedrijfsniveau een kringloop sluiten is onmogelijk. Alles wat wij als product verkopen moet in grondstof ook weer aangevuld worden. De land- en tuinbouw zijn onderdeel van een wereldwijde kringloop maar je kunt wel zo zuinig mogelijk omgaan met grondstoffen. Of een positieve bijdrage leveren. Met vanggewassen halen we nu stikstof uit de lucht. Daarnaast verlagen we met het verhogen van de bodemvruchtbaarheid de uitspoeling van mineralen, met ook nog eens een hogere productie tot gevolg. Hebben we én minder kunstmest nodig én hoeven we minder voer aan te kopen. Tuinbouwers zijn voor mij een voorbeeld. Die kopen nu CO2 uit de Rotterdamse haven, maar die zouden er eigenlijk voor betaald moeten krijgen! Onlangs gaf Martin Scholten van ASG een presentatie op ons bedrijf over de rol van de veehouderij in de wereld. Veehouderij blijkt onmisbaar in het verder sluiten van kringlopen. Dat mag ook gezegd worden.
In vergelijking met andere sectoren doen we het helemaal niet zo slecht. Kijk naar fijnstof: de meest schadelijke fijnstof komt niet uit de landbouw maar juist uit de industrie en huishoudens. Dit neemt niet weg dat ik verwacht dat over niet al te lange tijd alle bedrijfstakken én de particuliere huishoudens zo ver mogelijk hun eigen kringlopen moeten sluiten. De Nederlandse land- en tuinbouw lopen mijns inziens al ver voorop. Maar iedere toekomstgerichte ondernemer zou moeten kijken welke stappen verder gezet kunnen worden. Voor zover beloning daarvoor niet rechtstreeks uit de markt komt kan het GLB daar mooi in stimuleren. Het is van maatschappelijk belang dat de land en tuinbouw positieve bijdragen levert. Verbeteren bodemvruchtbaarheid, regionaal hoogproductieve eiwitteelten en afgestemde mineralengiften zijn voor mij daarin onmisbaar.
Sander Thus
Binnen het dagelijks bestuur van NAJK is Sander Thus verantwoordelijk voor de portefeuille bedrijfsovername. Dit combineert hij met zijn werk op het vleesvarkens- en akkerbouwbedrijf in Wehl.
