Ontwerp Nationaal Programma Landelijk Gebied mist de belangrijkste onderdelen en zit niet goed in elkaar

Vrijdag 15 december, bracht minister van der Wal het Ontwerp Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) naar buiten. In de eerste beoordeling ervan is NAJK kritisch. Zowel geld voor de uitvoering als een legalisatiestrategie voor PAS-melders in interimmers ontbreken in dit plan. Daarnaast is er geen aandacht voor de borging van economisch perspectief voor boeren. Het kabinet neemt volgens NAJK de verkeerde logica als basis van hun plannen voor het NPLG; het plan komt van bovenaf in plaats van onderop.

Werk van onderop
NAJK vindt al heel lang dat het NPLG niet goed in elkaar zit en dat nieuwe logica hiervoor nodig is. Tijdens de onderhandelingen van het Landbouwakkoord heeft NAJK dat ook ingebracht en uit onderhandeld. Hoofdstuk zes van het concept-landbouwakkoord laat zien dat het ook anders kan. “Er moet van onder naar boven gewerkt worden op alle vlakken. Dus bijvoorbeeld geen hectareclaims voor de verbetering van de staat van natuur per provincie op basis van een bureauanalyse, maar vanuit het gebied bekijken wat hiervoor wel of niet nodig is. Het kabinet geeft hier geen boodschap aan en gaat gewoon door met het door haar bedachte beleid”, aldus portefeuillehouder leefomgeving Harold Overmars. Voor stikstofemissies en emissies van klimaatgassen moeten de sectoren met de agroketens aan zet zijn om op landelijk niveau zoveel mogelijk emissies te reduceren.

Vitale bedrijven en de borging hiervan mist volledig
Daarnaast mist een duidelijke economische doelstelling in het Ontwerp NPLG. Er is geen enkele doelstelling voor het behouden van vitale (jonge) agrarische bedrijven en de borging van hun verdienvermogen. “Een randvoorwaarde voor NAJK voor een goede gebiedsgerichte aanpak is dat iedere boer zicht zou moeten hebben op een rendabele bedrijfsvoering en daarmee een gezond verdienvermogen”, aldus NAJK-voorzitter NAJK Roy Meijer. Daarbij hoort een liquiditeitstoets, een toets die je als individuele ondernemer kan gebruiken om aan te tonen dat het voorgestelde gebiedsproces jouw bedrijf verzwakte in plaats van versterkt. “Met deze toets in de hand, moet een provinciale overheid wel met individuele boeren om de tafel om een negatief effect op het boerenerf weg te nemen. Al deze punten had NAJK uit onderhandeld in het concept-landbouwakkoord. Die inhoud, daar heeft het kabinet schijnbaar lak aan. De tanker stoomt door”, aldus de voorzitter van de jonge boeren en tuinders.

Oproep aan de Tweede Kamer, landelijke en provinciale overheid
NAJK roept de Tweede Kamer en alle overheden op om dit Ontwerp NPLG samen met jonge boeren en tuinders te herzien. “Dit ontwerp zegt niks over perspectief voor jonge boeren en tuinders en de borging hiervan. Enkel wat wij moeten doen voor de landelijke overheid”, aldus Meijer. Van 16 januari tot 26 februari 2024 kunnen reacties op het ontwerp-NPLG worden ingediend. NAJK zal aankomende periode het nog verder bestuderen en een zienswijze opstellen.