Column | Cash is King!
We zijn bijna vier maanden verder en Nederland heeft nog steeds geen regering, terwijl de uitdagingen groter zijn dan ooit. De wereld staat niet stil. China, Rusland en de Verenigde Staten maken duidelijke keuzes, zeker op het gebied van landbouw en grondstoffen. In Europa is Timmermans druk bezig met het uitvoeren van zijn klimaatagenda waarvan we een al een kleine glimp hebben opgevangen in het nieuwe GLB. In Nederland zijn klimaat en stikstof de grote thema’s wanneer het de land- en tuinbouw betreft. Al blijft het daar niet bij..
Natuurlijk maakt NAJK zich ook druk over deze thema’s, maar daarnaast gaan onze zorgen uit naar hele andere zaken. Kunnen jonge boeren en tuinders straks nog wel een bedrijf overnemen? Zijn er na zo’n bedrijfsovername nog genoeg financiële middelen om te investeren en de uitdagingen van klimaat en/of stikstof het hoofd te bieden? Cash is King! Dat weten jonge boeren en tuinders ook, maar is er nog genoeg cash om ‘King’ te blijven? Dat is het ware probleem! NAJK zet zich hier vol op in tijdens de formatie. Binnen de gesprekken die we momenteel voeren met politieke partijen in de Tweede Kamer zetten we zowel in op meer omzet als verlaging van de kosten voor jonge boeren en tuinders in de eerste vijf jaar na een bedrijfsovername.
Wanneer het de omzetkant betreft, gaat het volgens NAJK om vier zaken. Er moet naar ons idee een terugverdieninstituut komen waarin wordt bepaald welke duurzaamheidsinvesteringen terugbetaalt kunnen worden uit marktketens en welke niet. De laatste categorie moet door de overheid gefinancierd worden. Als de samenleving eisen stelt die niet uit de markt terugverdiend kunnen worden, dan moet de samenleving daarvoor dokken. Daarnaast zet NAJK in op een landschapsheffing voor alle inwoners van Nederland. De opbrengst hiervan wordt uitgekeerd aan de boeren en tuinders als vergoeding voor de grootste landschapsbeheerder van ons land. Daarbij pleit NAJK voor meer ruimte in verkoopsamenwerking tussen boeren en tuinders. Het is ongelofelijk moeilijk voor boeren om zich te verenigen in samenwerkingsverbanden die grip hebben op de verkoopprijzen naar verwerkende industrieën en supermarkten. Daar moet een nieuw kabinet aandacht aan besteden. Als vierde wil NAJK dat in nieuw beleid belemmeringen op bedrijfsontwikkeling worden voorkomen. Een overheid moet zorgen voor voldoende ruime bouwblokken, mogelijkheden tot herverkaveling en (productie)ruimte om te ontwikkelen op bedrijfsniveau.
Als het gaat om de kostenkant doet NAJK er nog een schepje bovenop. Hier zetten we niet in op vier, maar vijf zaken. Als eerste moeten de BOR- en landbouwvrijstelling behouden blijven. Zonder deze twee fiscale regelingen wordt bedrijfsovername onmogelijk. Het tweede punt wat NAJK onder de aandacht brengt, is de oprichting van een pensioenfonds voor de gehele Land- en Tuinbouw voor alle ondernemers in deze sector. Iedereen legt geld in. Dit pensioen wordt uitgekeerd wanneer de boer of tuinder zijn pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. Wanneer de boer(in) zijn of haar bedrijf heeft verkocht voor de marktwaarde aan derden, vervalt ook het recht op dit pensioen. Op deze manier komen de kosten van het huis van ouders/overdragers niet meer voor de volledige rekening van de overnemer. We stimuleren hiermee boeren en tuinders om hun bedrijf ‘voordelig’ over te dragen naar een volgende generatie die hierdoor lagere lasten dragen.
Naast deze twee belangrijke punten staat NAJK ook volledig achter een borgstellingfonds voor verhoging van de rekening-courant in de eerste vijf jaar na overname. Dit geeft banken het comfort om jonge boeren en tuinders net even die extra liquiditeitsruimte te geven, zodat ze makkelijker de eerste vijf jaar overleven. Het vierde punt is dat NAJK pleit voor een fiscale vrijstelling die je als jonge boer of tuinder de eerste vijf jaar na bedrijfsovername mag gebruiken, wanneer er veel winst wordt gemaakt. Zo sta je als jonge agrariër voor de keuze: je liquiditeitspositie verbeteren of extra investeren in duurzaamheid. Als vijfde pleit NAJK dat er, naast het borgstellingsfonds voor de verhoging van de rekening-courant, een borgstellingsfonds wordt opgericht voor de aankoop van gronden waar je als jonge boer of tuinder de eerste vijf jaar na een bedrijfsovername gebruik van kunt maken. Dit fonds moet ervoor zorgen dat de jonge boer en tuinder mee kan in het extensiveringvraagstuk van vandaag de dag. Het werkt als volgt. De grond die een jonge boer of tuinder aankoopt in de eerste vijf jaar na bedrijfsovername is in die periode aflossingsvrij. Daarna gaat de aflossing weer in tegen reguliere aflossingstermijnen. Dit zorgt ervoor dat een jonge boer of tuinder eerst omzet kan maken door gebruik van die gronden, zonder dat hier direct kosten tegenover staan. Om ervoor te zorgen dat prijzen niet meer stijgen, maar gelijk blijven of zakken, wil NAJK land inpolderen.
Pas als we zorgen voor liquiditeit bij jonge boeren en tuinders, dan kunnen we eens praten over investeringen in duurzaamheid!
In de onderstaande linken kun je zien welke inhoud NAJK naar voren brengt binnen de formatie en met wie NAJK samenwerkt om deze punten te realiseren.
Manifest van jonge boeren en tuinders
Coalitie Toekomstige Melkveehouderij
Roy Meijer
Binnen het dagelijks bestuur van NAJK vervult Roy Meijer de rol als voorzitter. Daarnaast werkt hij als melkveehouder op het familiebedrijf in Witteveen en als adviseur in de agrarische sector. Hij zet zich, samen met de andere dagelijks bestuurders, in voor de toekomst van de jonge boer. Zowel voor de boerenzonen en -dochters van morgen, als de boer over dertig jaar.
