Afschaffing of versobering van de landbouwvrijstelling maakt bedrijfsovernames onmogelijk

De Algemene Rekenkamer concludeerde gisteren in hun verantwoordingsonderzoek 2020 dat de landbouwvrijstelling een fiscale regeling is zonder doel en daarom wel versoberd of afgeschaft kan worden. NAJK is het hier absoluut niet mee eens. De landbouwvrijstelling is nodig voor agrarische bedrijfsovernames. Versobering of afschaffing van deze regeling betekent het einde voor bedrijfsovernames in de landbouw.

Ieder jaar doet de Algemene Rekenkamer onderzoek naar de verantwoording van ministers in hun jaarverslagen. Hierbij worden een aantal regelingen uitgekozen om nader op in te zoomen. Dit jaar was de landbouwvrijstelling aan de beurt. Dagelijks bestuurder NAJK met de portefeuille bedrijfsovername, Eke Folkerts, heeft destijds namens NAJK input geleverd. “De noodzaak voor deze regeling bij bedrijfsovernames is in het gesprek uitvoerig besproken en herhalen we in deze reactie nogmaals”, aldus Folkerts.

Zonder bedrijfsovernames geen (kringloop)landbouw
In het rapport wordt gesteld dat de regeling geen beleidsdoel meer dient. Het huidige beleid van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is: een duurzame kringlooplandbouw. Een doel dat zonder de landbouwvrijstelling simpelweg niet uitgevoerd kan worden. Want: zonder landbouwvrijstelling geen bedrijfsovernames en zonder bedrijfsovernames geen toekomst voor onze sector.

We lopen het risico dat deze regeling afgeschoten gaat worden op (wederom) een papieren kwestie. Het oorspronkelijke doel wordt niet meer gediend, dus de regeling moet afgeschaft worden, aldus het advies van de Rekenkamer. “Dat de regeling noodzaak is geworden bij het faciliteren van bedrijfsovernames, en daarmee het verduurzamen van de sector, wordt echter volledig aan voorbij gegaan”, merkt de portefeuillehoudster bedrijfsovername op. Wat haar betreft zit de oplossing van deze papieren kwestie in de omschrijving van het doel van de regeling: het fiscaal mogelijk maken van bedrijfsovernames binnen de agrarische sector. “Deze tekstuele aanpassing is vele malen goedkoper dan de gevolgschade die een eventuele aanpassing of afschaffing van deze regeling zal veroorzaken”, aldus Folkerts.

Wat is er aan de hand?
De waarde van grond kun je op twee manieren bekijken: de economische waarde en de waarde die het heeft als productiemiddel binnen het bedrijf. De economische waarde is hoog, dit komt door de schaarste van grond in Nederland. Deze waarde is in de afgelopen jaren ontzettend hard gestegen, terwijl de waarde van de producten, die met datzelfde land geproduceerd worden, niet zijn gestegen. De boer verdient dus nog hetzelfde, alleen met een veel hoger onderpand. Kom je op het moment van overname dan kan de toekomstige boer dus met het geld wat zijn bedrijf hem gaat opleveren nooit de echte waarde van de grond betalen, want dat inkomen is niet meegestegen. Daarom wordt bij overname nooit de economische waarde voor een bedrijf betaald. Dit is mede mogelijk door fiscale regelingen als de landbouwvrijstelling. Wanneer er toch  belasting betaald moet worden over de economische waarde van grond, wordt de overnamesom zó hoog dat bedrijfsovername onmogelijk rond te rekenen is.

Ook in het manifest van de jonge boeren en tuinders, dat onlangs werd gepresenteerd aan de Tweede Kamer en het Europarlement, is de noodzaak van de landbouwvrijstelling voor bedrijfsovername nadrukkelijk benoemd. Dit manifest is een statement van verschillende jongerenraden uit alle sectoren van de land- en tuinbouw.