Het is tijd dat langjarige pacht de standaard wordt

De huidige pachtwetgeving, die voor het laatst in 2007 is gewijzigd, sluit al jaren niet meer aan op de behoefte van pachter én verpachter. Een derde van de Nederlandse landbouwgrond wordt verpacht. Pacht is daarmee een belangrijke mogelijkheid voor jonge boeren en tuinders om grond in gebruik te krijgen. Op verzoek van het ministerie van LVVN heeft NAJK de afgelopen twee jaar samen met LTO Nederland, BLHB en FPG gewerkt aan een voorstel om tot een herziening van de pachtwetgeving te komen. Afgelopen oktober is dit voorstel afgerond en aangeboden aan het ministerie. Vrijdag heeft de staatssecretaris met een kamerbrief gereageerd op onze voorstellen. “We zijn er nog niet, maar de positieve reactie van de staatssecretaris laat zien dat we deze keer echt toewerken naar de nodige herziening”, aldus Merel Straathof, portefeuillehouder leefomgeving.

Het huidige systeem voldoet niet meer

In het kort bestaat de huidige pachtwetgeving uit geliberaliseerde pacht (kortlopend) en reguliere pacht (langlopend). Bij langlopende pacht is de prijs gemaximaliseerd op de vastgestelde regionorm en kan de verpachter het pachtcontract niet zomaar opzeggen. Dit maakt dat dit zo onaantrekkelijk is voor verpachter dat deze pachtvorm nauwelijks meer wordt afgesloten. Voor kortlopende pacht is de prijs en de duur van het contract (tot maximaal 6 jaar) vrij te bepalen, hier staat tegenover dat er torenhoge prijzen worden betaald voor kortlopende zekerheid en er beperkt aandacht wordt besteed aan duurzaam grondgebruik. “Het huidige pachtstelsel maakt het in praktijk nagenoeg onmogelijk om duurzaam langlopend te (ver)pachten. Jonge boeren hebben langjarige zekerheid nodig om hun bedrijven te kunnen doorontwikkelen. Dit kunnen we mogelijk maken door langjarige pacht aantrekkelijker te maken voor verpachter en kortlopende pacht te ontmoedigen. Na jaren van onderhandeling is het hoog tijd om deze noodzakelijke veranderingen in de pachtwetgeving door te voeren”, aldus Straathof.

Van kortlopend naar langlopend
Het nieuwe pachtstelsel moet aantrekkelijk zijn voor pachter én verpachter. Hoe aantrekkelijker voor beide, hoe meer zwarte pacht voorkomen kan worden. Daarnaast is langjarige zekerheid van belang voor de jonge ondernemer en stimuleert dit duurzaam bodemgebruik. Het voorstel vanuit onder andere NAJK sluit aan bij deze voorwaarden. Centraal staat de stimulering van langlopende pacht door het behoud van reguliere pacht in combinatie met een nieuwe pachtvorm, duurzaam langlopende pacht, waarin de prijs vrijer is én een einddatum vast staat. Zo heeft zowel de pachter als de verpachter hier voordeel aan. Kortlopende pacht blijft mogelijk, maar wordt wel ontmoedigd door de progressieve prijsbepaling die onder de regionorm uitkomt. NAJK is blij om te zien dat de staatssecretaris het dossier zo voortvarend oppakt en er op hoofdlijnen overeenstemming is gevonden op vele onderdelen waaronder de pachtvormen, de bedrijfsmatigheid en de mogelijkheid tot vrijwillige bindende duurzaamheidsafspraken.

Tijd om door te pakken
NAJK is zeer te spreken over de reactie van de staatssecretaris op de voorstellen van de LTO, BLHB, FPG en NAJK en kijkt uit naar een goede samenwerking het komende jaar. Het is in ieders belang, maar zeker in die van de jonge boer, dat er eind 2025 een voorstel tot herziening voorligt aan de tweede kamer. “Pacht is en blijft complex, als NAJK blijven we ons inzetten voor de herziening van de pachtwetgeving. Op naar een pachtstelsel dat aansluit bij de wensen van pachter en verpachter én bijdraagt aan verduurzaming van de agrarische sector”, aldus Straathof.