Keldervloeren en mestgassen: hoe verminder ik risico’s op mestexplosies?

Praktische tips om risico’s bij hoge concentraties methaangassen te voorkomen

In de afgelopen jaren zijn er verschillende ongelukken gebeurd bij hoge concentraties mestgassen in melkveestallen. Naast gezondheidsrisico’s, kunnen brand- en explosierisico’s ontstaan bij hoge concentraties methaangassen in de mestkelder. Een recent voorbeeld is de explosie op een melkveebedrijf in Maarsbergen. Hieronder vind je tips hoe je deze risico’s op jouw melkveebedrijf kunt voorkomen.

Bij elk type stalvloer, bij zowel de traditionele roostervloeren als bij de emissiearme vloeren, kunnen hoge concentraties methaangassen uit mest ontstaan. Vooral bij mestmixen kunnen hoge methaanconcentraties ontstaan. Mogelijk is het risico op hoge methaanconcentraties groter bij emissiearme vloeren dan bij traditionele roostervloeren (zie Keldermetingen methaan- en ammoniakconcentraties op clm.nl).

Als een ontstekingsbron, zoals een vonk, in de buurt komt van hoge concentraties methaangassen of mestschuim, kan een explosie of brand ontstaan.

Heb ik een emissiearme vloer?
Bij een emissiearme vloer is de mestkelder afgesloten van de ruimte erboven, bijvoorbeeld door middel van een dichte vloer met flappen, kleppen of kleine gaatjes. Hierdoor is de luchtuitwisseling tussen de stal en de kelder beperkt. Voorbeelden van emissiearme en vloeruitvoeringen in de praktijk vind je op www.infomil.nl (roostervloeren met kleppen of vloeruitvoering).  Op de website van Rijkswaterstaat/Infomil vind je meer informatie over emissiearme vloeren. Hier kun je zien of je mogelijk met een emissiearme vloer te maken hebt.

Hoe kan ik risico’s op stalexplosies of brand beperken?

Bij mixen:
Mestschuim bestaat voor 60-80% uit methaan. Bij het mixen gaan de bellen in het schuim deels kapot, waardoor schuimvorming vrijwel altijd leidt tot hoge methaanconcentraties tijdens het mixen. Wees dan dus extra voorzichtig;

  • Zorg ervoor dat er geen ontstekingsbronnen in werking zijn tijdens het mixen van de mest. Schakel de mestrobot of mestschuif, elektrische koeborstel – en andere apparatuur waarbij mogelijk vonken ontstaan – tijdelijk uit.
  • Rook niet.
  • Mix alleen wanneer er niemand in de stal aanwezig is.
  • Zorg voor voldoende ventilatie tijdens het mixen; mix bij voorkeur op een winderige dag en open alle ventilatieopeningen in de stal.
  • Mix vaker, zodat methaan minder kans krijgt om zich op te hopen in de mest.
  • Blijf uit de buurt van de afstortopening tijdens het mixen.
  • Blijf tijdens het mixen nooit bij de mixput staan, of in de cabine van de trekker zitten. Naast methaan komt ook het giftige gas waterstofsulfide (H2S) vrij. Dit gas is in veel lagere concentraties al zeer gevaarlijk en eist jaarlijks dodelijke slachtoffers op boerderijen.

Algemeen:

  • Voorkom risicovolle momenten waarbij de mestkelder vol dreigt te raken en hoge methaanconcentraties kunnen ontstaan.
  • Denk eventueel aan nieuwe mixtechnieken, zoals frequent mixen met lucht(bellen).
  • Voer geen activiteiten uit op de roostervloer waar vonken bij kunnen ontstaan.
    Is het risico op vonken naar de kelder niet te voorkomen (zoals bijvoorbeeld bij uiers branden, klauw bekappen of reparatiewerkzaamheden aan de mestschuif); zorg dan voor (tijdelijke) afdichting van een deel van de vloer met een rubberen mat.

Meer weten?

BoerVeilig is een initiatief van NAJK, NMV, LTO, Stigas, NZO en (wordt gefinancierd door) ZuivelNL. Wil je meer weten over BoerVeilig? Kijk dan eens op www.boerveilig.com.