Gezin architect van cultuurlandschap
Het karakteristieke agrarische cultuurlandschap van Nederland; iedereen heeft er een eigen idyllisch beeld bij: een eik midden in een weiland, kronkelende slootjes of houtwallen. Prachtig toch? Dit effect van het Nederlandse gezinsbedrijf wordt bijna nooit belicht. Het draagvlak van de maatschappij voor het Nederlandse gezinsbedrijf hangt echter sterk samen met de rol die wij vervullen als beheerder van het landschap. Het gezinsbedrijf is aan het veranderen en dit heeft dus ook gevolgen voor hoe onze leefomgeving eruit ziet. Is dat erg? Even hing het voortbestaan van deze elementen uit het Nederlandse agrarisch cultuurlandschap aan een zijden draadje. Dat het wel degelijk erg is, bleek wel uit de discussie die toen ontstond. Het voorbestaan is afgelopen week veilig gesteld door deze elementen te waarderen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Landschapselementen gewaardeerd voor vergroening, terecht! Men kan niet verwachten dat alles zomaar behouden blijft. Het GLB vormt een uitstekend sturingsinstrument voor invulling en behoud van het agrarische cultuurlandschap.
Maar landschapselementen bepalen het beeld niet alleen. Zeker niet, onze gewaskeuze heeft misschien wel een grotere invloed op invulling van het Nederlandse cultuurlandschap. Bloeiende aardappel- en tulpenvelden, wuivende graanpercelen, frisgroen gras en hoog groeiend maïs. Allemaal kunstzinnige gezichtsbepalers die de vlakken van Mondriaan kleur hebben geven. Grootste verschil met landschapselementen is dat een boer dankzij het telen van gewassen inkomen vergaart, waar uiteindelijk het gezin en het bedrijf van onderhouden wordt. Waardering van landschapselementen voor vergroening realiseert evenwicht tussen ecologie en economie.
De invulling van 5% ecologische aandachtsgebied in het nieuwe GLB heeft dus een sterke invloed op hoe ons landschap eruitziet. Menig koffietafelgesprek zal afgelopen maanden gevoerd zijn over de vergroening. Wat wordt ons opgelegd? Hoe gaan we het doen? Moeten we echt land inleveren in ruil voor de vergroeningspremie? Speculaties waar na maanden van praten, onderhandelen en debatteren een einde aan is gekomen, met een praktische invulling als eindresultaat! Je kan kiezen voor vergroening via vanggewassen, eiwitgewassen, akkerranden, gunstige meetellende equivalente pakketten en duurzaamheidscertificaten. Na gesprekken met adviseurs, accountants, medewerkers en collega’s zal je een afweging maken. Wat is voor ons bedrijf en onze omgeving de beste invulling? Na enkele jaren ervaring zal jouw keuze, beïnvloed door omgeving en vooral het gezin, resulteren in het nieuwe aanzicht van het karakteristieke agrarische cultuurlandschap. Dat maakt jouw gezin van groot belang voor het Nederlandse landschap. Want hier wordt de basis van onze leefomgeving gevormd: vanuit betrokkenheid bij de streek, kennis van de geschiedenis en doordat het bedrijf op die plek al generaties lang geworteld is. Daarom is het belangrijk dat iedereen de vergroening ook daadwerkelijk oppakt. Juist omdat wij die rol al decennia vervullen en het gezinsbedrijf aan het veranderden is. Het vormt een belangrijk onderdeel voor draagvlak door maatschappij en regie-identiteit. Besef van deze verantwoordelijkheid mogen we niet verliezen.
Eric Pelleboer
Dagelijks bestuur NAJK, portefeuille akkerbouw
