Blog adviesreis Kenia – 2014

Een vreemde titel om een blog te beginnen, “landbouw is voor mislukkelingen”. Toch is dat hoe de meeste jonge Kenianen denken over werken in de landbouw. Van 7 tot 11 december zijn wij naar Kenia geweest voor een adviesmissie vanuit Agriterra. De missie stond in het teken van het uitbouwen van belangenbehartiging en lobby van de boerenorganisatie KENAFF. Daarnaast lag er een duidelijke vraag over hoe de jongeren te betrekken in de organisatie.

Zoals de titel al aangeeft is het ook in Kenia een grote opgave om genoeg jongeren te vinden die boer willen worden. De gemiddelde leeftijd van een Keniaanse boer is 67 jaar en slechts 1% is jonge boer. Daarentegen groeit de bevolking van Kenia jaarlijks met 2,5%. Vruchtbare landbouwgronden worden bebouwd met wegen en woningen en de schaalgrootte van de landbouwbedrijven is bijzonder klein. In Kenia is het namelijk ongebruikelijk om een bedrijf over te nemen. De traditie is dat de ouders eerst overleden moeten zijn om het bedrijf te kunnen overnemen, daarnaast krijgen alle kinderen een deel van het bedrijf. Dus in plaats van schaalvergroting is er een schaalverkleining gaande. Dit gecombineerd met een slechte infrastructuur, hard werken en weinig rendement zorgt voor een fragiele voedselzekerheid op den duur.

Nadat we hadden gepresenteerd op het hoofdkantoor van KENAFF zijn we 2 dagen het platteland ingegaan. In die dagen werd het al snel duidelijk dat de Nederlandse en Keniaanse situatie totaal verschillend is. We bezochten een aardappelboerencoöperatie met 500 leden. De aardappelen werden verwerkt tot friet en chips, in de productiefaciliteit werkten 8 mensen. Veel handwerk in een klein huisje van 40 vierkante meter. De chips werden lokaal verkocht in zakjes van 25 gram voor 2 eurocent. Klein begonnen maar wel met een visie om door te groeien naar 10.000 leden. Een voorbeeld van hoe Keniaanse boeren bezig zijn met het vormen van coöperaties, omdat ze beseffen dat samenwerking de kracht is om waarde toe te voegen aan hun producten. Deze initiatieven probeert KENAFF te ondersteunen door hulp te bieden bij het verkrijgen van een financiering.

We bezochten ook een aantal jeugdgroepen. Jongeren die wel overtuigd waren van het werken in de landbouw. De meeste waren straatverkoper of hadden een andere  baan. Ze vertelden ons dat ze iets wilden bijdragen aan de samenleving: voedsel produceren omdat ze het niet langer konden verkroppen dat hun “broeders” in het noorden van Kenia omkomen door ondervoeding. Eén van de groepen had met succes financiering gekregen van de overheid om een kas te bouwen voor tomaten en 300 vleeskuikens te kopen. Zij hadden ook een heldere visie: over 5 jaar 4 kassen en 20 hectare land bewerken zodat ze fulltime boer konden zijn. De andere groepen bestond uit 15 jongeren die samen een kalf hadden gekocht, deze wilden ze volgend jaar gaan melken. Daarnaast hadden ze samen 3 konijnen, 5 honden en verkochten ze bloembakken die ze zelf maakten. Deze groep had geen plan en wist ook niet dat ze mogelijkheden hadden tot financiering door de lokale overheid. Ons advies om de groepen aan elkaar te koppelen en te laten discussiëren, kennisdelen en te lobbyen, waardoor ze stappen kunnen zetten.

Bij de consultatie hebben we KENAFF geadviseerd om een jongerenorganisatie op te zetten. Door groepen jongeren te ondersteunen, te trainen , hun goede verhaal te laten vertellen en zich te verenigen zullen meer jongeren zich aangesproken voelen om ook werkzaam te worden in de landbouw. De oudere boeren en de overheid zullen zien dat jongeren succes boeken en hen ook faciliteren en ondersteunen. Door een heldere structuur op te zetten zullen ze een stap dichterbij komen om “Farming is a succes”  te beamen.

Bastian Kooistra, melkveehouder en dagelijks bestuurder Agrarische Jongeren Friesland (AJF)

Kirsten Haanraads, algemeen secretaris NAJK